Wie vanaf 2014 geld wil verdienen aan een uitvinding heeft genoeg aan één formulier om een octrooi aan te vragen in Europa. Daarmee worden de rechten over een lucratief idee in alle lidstaten van de Europese Unie (EU) veiliggesteld.

Dat is een prachtig vooruitzicht voor uitvinders die nu nog moeten aankloppen bij het Europees Octrooibureau (EOB) in München. Dat kent octrooien toe met een looptijd van maximaal twintig jaar, die vervolgens elk jaar moeten worden verlengd bij de octrooibureaus in de afzonderlijke lidstaten van de EU. Ook juridische conflicten over een octrooi moet de houder in ieder land apart voor de rechter uitvechten. De prijs van een octrooi kan hierdoor oplopen tot meer dan 30.000 euro. Een veelvoud van de kosten die in de Verenigde Staten of China gebruikelijk zijn.

Hoewel iedereen overtuigd is van het nut ervan, is het Europese octrooi lang getraineerd om diverse redenen. Zo hebben de huidige octrooibureaus een sterke lobby gevoerd in Brussel om hun verdiensten niet kwijt te raken. En stapten Italië en Spanje naar het Hof van Justitie in Luxemburg omdat ze het discriminerend vinden dat een aanvraag alleen nog maar in het Engels, Duits of Frans hoeft worden opgesteld. Alle bezwaarmakers kregen na lang procederen ongelijk, waarmee nu de weg vrij is voor de nationale parlementen om hun fiat te geven. Als een meerderheid instemt voor 1 januari 2014 is het Europese octrooi een feit.

De TU/e vraagt jaarlijks een stuk of vijftien octrooien aan. Verder zijn er ieder jaar tussen de vijftig en honderd bedrijven die een patent vastleggen waaraan ook een onderzoeker van de TU/e heeft meegewerkt. Ronald van den Oetelaar die namens het Innovation Lab de aanvraag voor een octrooi begeleidt, vindt de komst van één Europees octrooi een prima zaak. “Het zal de innovatie zeker ten goede komen.”

Of het octrooi in de toekomst nog dezelfde waarde zal hebben als in het verleden, wordt overigens betwijfeld door de kenners van het Innovation Lab. Ze noemen het een ‘verouderd verdienmodel’. Tegenwoordig draait het eerder om alert handelen en je economische kansen grijpen op een vlug veranderende markt. Een vinding kan snel achterhaald zijn, waardoor de tijdrovende aanvraag van een octrooi vrijwel zinloos wordt.