De Nanosupermarkt, een goed voorbeeld op het gebied van kunst en wetenschap. Foto | Bart van Overbeeke.

Relatie tussen kunst en wetenschap in ere hersteld

Een opvallend initiatief van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen, die volgend jaar start met de Akademie van Kunsten. Daarmee herstelt de kNAW een van oudsher vanzelfsprekende combinatie. Samenwerking tussen onderzoekers en kunstenaars wint aan populariteit en ook aan de TU/e wordt het onderwerp actueler.

Was de band tussen kunst en wetenschap eeuwenlang vanzelfsprekend, in de twintigste eeuw hebben beide disciplines elkaar steeds meer losgelaten. Overigens kunnen bachelorstudenten engineering aan Harvard of MIT nog steeds vakken uit de zogenaamde liberal arts kiezen. Het is de bedoeling dat kunstenaars en wetenschappers aan de nieuwe KNAW Akademie van Kunsten ideeën gaan uitwisselen. Er komen ook publieksactiviteiten.

Het werk van wetenschappers en kunstenaars kent veel verwantschap. Maar het is geen gemakkelijke relatie. Prof.dr.ir. Anthonie Meijers, hoogleraar Filosofie en Ethiek van de Techniek bij de faculteit IE&IS: “Veel mensen denken dat wetenschap louter analytisch is en dat creativiteit thuishoort bij de kunsten. Niets is minder waar. Creativiteit is in de wetenschap van het allergrootste belang. En de kunst kan daarbij helpen, zij kan de verbeeldingskracht van wetenschappers stimuleren. Omgekeerd kunnen de kunsten zich laten inspireren door nieuwe ontwikkelingen in wetenschap en technologie. Maar de interactie tussen wetenschap en kunst gaat niet vanzelf, het zijn immers heel verschillende werelden. Dat moet je daarom bewust stimuleren. Dat kan, denk ik, het beste door gezamenlijke projecten op te zetten, dan leer je elkaar waarderen en ontstaan er hopelijk mooie dingen”.

Dat dergelijke projecten succesvol kunnen zijn, bewijst de Nanosupermarkt van ID-docent, informaticus en kunstenaar dr.ir. Koert van Mensvoort. Deze sciencefictionsupermarkt verbeeldt wat er zou kunnen gebeuren als de ontwikkeling rond nanotechnologie doorzet.

De laatste jaren wordt de combinatie kunst en wetenschap sowieso populairder. Zo maakte de Eindhovense bio-kunstenares Jalila Essaïdi  met zijdeweefsel van een tropische spin een spectaculaire kogelwerende huid. Bij het Nieuwe Instituut in Rotterdam loopt op dit moment de spraakmakende tentoonstelling Biodesign, over de kruisbestuiving van natuur, wetenschap en creativiteit. Kunstenaar Adam Zaretsky manipuleerde het embryo van zebravissen genetisch, waarna deze zich kunnen voeden met zonlicht.

Aan de TU/e heeft de relatie kunst en wetenschap de aandacht van Joep Huiskamp, stafmedewerker van het College van Bestuur. Hij stelt: “De recent gepubliceerde TU/e onderwijsvisie constateert terecht dat de wereld om ons heen voortdurend verandert. Het is interessant om in dat licht de mogelijkheden te verkennen voor samenwerking met de wereld van creativiteit. Dat kan een stimulans zijn voor academische vorming, maar ook voor innovatie.”

Want vernieuwing ontstaat vaak op plekken waar mensen uit heel verschillende disciplines samenwerken. Huiskamp wijst erop dat er de laatste tijd veel belangstelling bestaat voor samenwerking met de TU/e vanuit galerie MU, het STRP festival of Baltan Laboratories. En volgend jaar komt het door NWO gesteunde project  ‘Bio Art & Design Awards’ naar Eindhoven. “De TU/e wordt uitgedaagd om daar partner in te worden. Als er belangstelling bestaat bij onderzoekers en studenten, kun je concrete projecten beginnen. Want er zijn momenteel veel inspirerende kunstenaars actief op het grensvlak van biologie, techniek en kunst", meent Huiskamp.

Deel dit artikel