Patronen: van historische mozaïeken tot Penrose-betegeling. Foto| Bart van Overbeeke

‘Schoonheid in de wiskunde naar boven halen’

Een tentoonstelling waarbij kunst en wiskunde elkaar ontmoeten. Dat is de beste omschrijving voor Imaginary, dat vandaag in MetaForum is geopend. Als bezoeker kun je kijken naar moderne en historische wiskundig gegenereerde patronen en 3D-modellen, die je laten zien dat wiskunde niet alleen wordt gebruikt voor het oplossen van praktische problemen, maar ook intrinsiek mooi kan zijn.

De tentoonstelling is ontstaan in het (onder wiskundigen) befaamde Duitse onderzoeksinstituut Oberwolfach in 2008 en is inmiddels te zien geweest in meer dan 140 steden in onder andere Israël, Uruguay en Uganda. De tentoonstelling opent in Nederland op de TU/e, waarna hij tot juli 2017 langs zeven verschillende locaties zal reizen. Volgens Wil Schilders, directeur van Platform Wiskunde Nederland en TU/e-hoogleraar, is het doel van de voorstelling duidelijk: “Het beeld van de wiskundige als verwarde grijze man, zoals de ‘Doc’ uit Back to the Future, is onjuist. Met deze voorstelling presenteren we de wiskundige als een kunstenaar die door middel van visualisaties schoonheid in de wiskunde naar boven weet te halen.”

In de tentoonstelling wordt dit thema, ‘Schoonheid in de wiskunde’, op verschillende manieren uitgewerkt; via een interactief touchscreen kun je je eigen formules tot leven roepen en parameters snel variëren om te kijken wat dat met je visualisatie doet. Er zijn ‘puzzelstukken’ beschikbaar waarmee je je eigen vlakvulling kunt ontwerpen, die je kunt vergelijken met vlakvullingen waarmee islamitische meesters al voor 800 na Christus moskeeën versierden. Dit is niet de enige link met vroegere wiskunde.  Moderne 3D-prints van modellen liggen naast prints van dezelfde modellen die rond 1900 al uit gips werden gemaakt.

Ook kun je op onderzoek uit in de visualisatie van een Mandelbrot-set, waarbij je oneindig ver kunt in- en uitzoomen en steeds herhalende patronen ontdekt. Dat wiskunde puur gebruikt kan worden voor het genereren van kunst, wordt duidelijk als je kijkt naar het werk van de Duitse Valentina Galata. Zij schreef op 16-jarige leeftijd in 2008 de theepot-vergelijking: een ellenlange 3-dimensionale polynoom waarvan de baan de omtrek van een heuse theepot beschrijft. Als je wilt spelen met een iets praktischere toepassing van wiskunde dan kun je ten slotte aan de slag met het ontdekken van photonische kristallen. Deze kristallen zijn zo opgebouwd dat ze invallend licht volledig in zich opnemen of alleen licht van bepaalde golflengtes doorlaten.

Schilders vertelt: “Terwijl we hier op de universiteit constant bezig zijn met toepassingen van de wiskunde, moeten we de schoonheid ervan ook niet uit het oog verliezen.” Met de combinatie tussen interactieve elementen en tentoonstelling van bestaande werken, de verschillende wiskundige benaderingen en de spanning tussen modern en historische kunst is Imaginary een tentoonstelling waar iedere technische student wel iets van zichzelf in kan herkennen.

Imaginary wordt tentoongesteld in de zaal MF11-12 en is de komende week, 19 tot 23 september, voor het algemene publiek geopend van 9.45 tot 16.15 uur. Na deze week is de tentoonstelling nog in het weekend op 17 en 24 september en 1 en 2 oktober te bezoeken tussen 10.00 en 16.00 uur, voordat zij vertrekt naar Enschede. Eveneens zullen er rondleidingen zijn voor middelbare school-klassen.

Deel dit artikel