Vlak voor de zomervakantie stonden zo’n achthonderd Europese universiteiten op hun achterste benen. Ze vonden het schandalig dat er minder geld werd uitgetrokken voor de Europese wetenschap dan aanvankelijk gedacht.

In mei had de Europese Commissie nog het plan om de komende zeven jaar 94,4 miljard euro aan het Europese onderzoeks- en innovatieprogramma (Horizon Europe) te besteden, inclusief 13,5 miljard uit een herstelfonds voor de coronacrisis. Dat was al veel lager dan het Europese parlement voorstelde (namelijk 120 miljard euro).

Maar dat bedrag bleek niet haalbaar. Enkele lidstaten, waaronder Nederland, lagen dwars. Het is ettelijke miljarden minder geworden: 76 miljard euro voor Horizon Europe, plus 5 miljard uit het herstelfonds (dus toch geen 13,5 miljard).

Collegevoorzitter Robert-Jan Smits, die in zijn eerdere Brusselse periode verantwoordelijk was geweest voor het voorafgaande programma Horizon 2020, pleitte eind mei nog voor het behoud van het budget van 94 miljard. Smits: “Ook deze crisis maakt weer eens duidelijk dat politici alleen besluiten kunnen nemen op basis van data en gegevens van wetenschappers.” Smits wees er toen ook nog op dat de TU/e een van de sterkste Nederlandse deelnemers is aan de Europese onderzoeksprogramma’s. "Een groot budget voor Horizon Europe is daarom ook in ons belang." Het heeft niet mogen baten.

Financieel houdbaar

GroenLinks wilde graag van de minister weten waarom het kabinet zich zo opstelt. Het antwoord: het EU-budget moet financieel houdbaar blijven. Het is bovendien meer geld dan voorheen, onderstreept de minister. Als je het Verenigd Koninkrijk niet meetelt, ging er de afgelopen zeven jaar 66 miljard euro naar het EU-onderzoeksprogramma.

Dus is er volgens het kabinet geen sprake van een korting op het budget van Horizon Europe. “Nederland had graag een ambitieuzere uitkomst gezien, maar is tevreden met de gezette stappen”, aldus Van Engelshoven.

Nederlandse onderzoekers presteren naar verhouding goed in het aanvragen van Europees wetenschapsgeld: 17,4 procent van de Nederlandse aanvragers slaagt erin geld te verwerven, schrijft de minister, tegen gemiddeld 12,7 procent van alle aanvragers.

De Europese rectoren betreuren de uitkomst van de onderhandelingen, hebben ze vorige week laten weten.