Plastic soep bestrijden dankzij USE-vak

Water dat uit de lucht valt, wordt in Nederland als ‘schoon’ gezien en gaat niet via het rioolstelsel naar een waterzuivering. In de meeste gemeentes verdwijnt dit water via rivieren en meren uiteindelijk ongefilterd in de Noordzee. Maar zo schoon dat water niet. Vanuit een USE-leerlijn is team Storm Plastics nu aan het uitzoeken hoe plastic afval via oppervlaktewater in de oceaan komt en hoe dat te voorkomen is.

door
foto Koen Reerink

Voor bij het USE-vak Responsible Innovation for the World diende de Plastic Soup Foundation de vraag in om een oplossing te bedenken om te voorkomen dat plastic afval in oceanen terechtkomt. Naar schatting is tachtig procent van het plastic in de oceanen afkomstig van bronnen op het land. Of de Nederlandse gescheiden rioleringsstelsels een aandeel in het transporteren van dit plastic hebben, wilde de non-profit organisatie weten.

Drie TU/e-studenten die deze challenge wilden aangaan, besloten eerst uit te zoeken hoeveel en welk plastic afval via het oppervlaktewater wordt weggespoeld naar zee, omdat dit onderwerp zo ontzettend nieuw bleek. Ze noemen zich Storm Plastics.

Meten is weten

“We kwamen erachter dat er nog geen goed onderzoek was gedaan”, zegt Koen Reerink, student bij Industrial Design. “We zijn dus concreet afval gaan verzamelen. Met netten zijn we bij afwateringssystemen in de gemeente Tilburg aan de slag gegaan. Ook zijn we een samenwerking aangegaan met een promovendus van Wageningen University & Research. Ons doel is nu om samen een paper te publiceren over deze nog onbekende bron van plasticvervuiling.”

Tijdens een van de eerste metingen ontdekte Storm Plastics al een verontrustende hoeveelheid versnipperd plastic op een van de onderzoekslocaties direct naast een afvalrecyclingbedrijf. Deze vervuiling was dermate ernstig dat de gemeente en de Plastic Soup Foundation meteen actie hebben ondernomen.

Een USE-vak beslaat drie kwartielen. “Vanaf Q2 hebben we letterlijk afval verzameld en gerubriceerd. We richten het onderzoek op macroplastics, stukjes die groter zijn dan vijf millimeter doorsnede.” Het was best hard werken, volgens Reerink, die samen met zijn teamleden met zelf ontworpen en ontwikkeld materiaal aan de waterkanten stond. In maart werd het zelfs best spannend, want het eerste Nederlandse coronageval werd bekend in Tilburg. “Het was nog niet bekend of het virus via de riolering verspreid werd, dus hebben wij besloten het onderzoek stop te zetten. Later bleek dat de coronaverspreiding inderdaad meetbaar is in rioolwater.”

Op eigen houtje verder

Het veldwerk stond in het voorjaar dus noodgedwongen op pauze, maar de drie studenten konden wel hun USE-vak afronden. Ze besloten vanaf september wél door te gaan met het project. Reerink: “Naast de persoonlijke interesse heeft dat ook te maken met de grote interesse van derde partijen, zoals Rijkswaterstaat en verschillende bedrijven. Het is een onderwerp waar nog niet veel onderzoek naar gedaan is en het is maatschappelijk relevant. Het te publiceren paper gaan we afmaken en we zijn het vervolgonderzoek nu aan het voorbereiden. We gaan herstarten zodra dat corona-gewijs kan. We hopen ons budget - het geld van de gemeente Tilburg is bijna op - aan te vullen met een premie die we proberen te winnen met een contest die Plastic Soup Foundation organiseert. Dan kunnen we ons onderzoek uitbreiden naar meer gebieden in Nederland.”

Team Storm Plastics realiseert zich dat er sterkere netten nodig zijn. Reerink: “In de eerste testfase is een aantal vangnetten gebroken. Om die te optimaliseren, hebben we een extra teamlid nodig met specifieke kennis. We zoeken een persoon die interesse en handigheid heeft in krachtberekeningen in water. Misschien een Mechanical Engineering-student? We hebben onscheurbare netten nodig met een maaswijdte van vijf millimeter.”

De reden dat Storm Plastics zich niet richt op microplastics, is simpel. “We zouden dan zulke fijnmazige netten moeten gebruiken dat deze nog sneller blokkeren en het water niet goed kan doorstromen. Dan zouden de straten overstromen en gaan wij ons doel voorbij.”

Wie Storm Plastics wil helpen met het berekenen van flow dynamics en waterkrachten in riolering kan zich per mail melden.

Deel dit artikel