Elles Raaijmakers. Foto | Rien Meulman

Sluitstuk | Minuscule antennes in de strijd tegen kanker

Een van de behandelmogelijkheden bij bepaalde types tumoren is hyperthermie, het ter plekke verhitten van kankerweefsel. Hyperthermie vindt meestal plaats in combinatie met een andere methode, zoals bestraling of chemotherapie. Om uit te zoeken welke behandelvolgorde het meest effectief is, ontwierp de recent afgestudeerde ET-masterstudente Elles Raaijmakers een applicator die ook in een MRI-scanner werkt.

Ze wist dat ze aan een uitdagend project begon. Vanuit het Erasmus MC en de vakgroep Radiotherapie was de vraag gekomen of er een hyperthermie-apparaatje ontwikkeld kon worden voor experimenteel onderzoek. Elles Raaijmakers, vorige maand afgestudeerd aan de faculteit Electrical Engineering, houdt er wel van haar mouwen op te stropen, maar wist toen nog niet hoe specifiek het Rotterdamse wensenlijstje zou zijn.

“De elektromagnetische pulsen die nodig zijn voor de puntverhitting worden opgewekt door antennes. De eerste klus was uit te zoeken hoe we de antennes precies moesten plaatsen. In het gevraagde platte vlak zit niet elke antenne even ver van de tumor vandaan, daar moesten we dus op enige manier voor compenseren. Daarnaast moest het apparaatje zo ontworpen worden dat de antennes in water geplaatst konden worden om het weerstandsverschil tussen weefsel en omgeving te minimaliseren én moest de applicator ook de MRI-scanner ingeschoven kunnen worden. Dat laatste is belangrijk om te controleren of de zogenoemde hotspots daadwerkelijk samenvallen met het te behandelen tumorweefsel.”

Het hebben van een vaste hand bleek al snel heel wenselijk. Op haar laptopscherm toont Elles in een animatie hoe klein de antennes zijn, niet veel groter dan een muntje van vijf cent. En op elke antenne moest een net zo kleine connector gesoldeerd worden. Iets wat zeker aan het begin voor enig gevloek en getier in het lab zorgde, geeft Elles lachend toe. “Maar het is toch vooral de combinatie van theorie en praktijk wat dit voor mij tot de ideale opdracht maakte. Ik verwachtte de rest van mijn leven computersimulaties te doen, maar vond het gepriegel in het lab juist heel verfrissend. En erg leerzaam om niet alleen met elektrotechniek bezig te zijn, zo heb ik bijvoorbeeld meegekeken in een biochemisch laboratorium om ideeën op te doen. Ik heb dan ook ontdekt dat ik me - ondanks mijn opleiding - meer wetenschapper dan ingenieur voel.”

Een eerste apparaat-ontwerp ligt er al, al kan de laatste stap tot het daadwerkelijke bouwen wegens tijdgebrek helaas niet meer door Elles zelf gezet worden. Wel heeft ze zo veel mogelijk uitgezocht, tot aan details over de meest geschikte lijm toe. “Het meest bijzondere aan de applicator is wel de vorm van de antennes. Daardoor is er meer flexibiliteit qua tumorlocatie en is er een minimale verhitting van het weefsel mogelijk. Dat betekent minder schade aan gezond weefsel, een plus voor de patiënt.”

Nu Elles haar bul op zak heeft, kijkt ze rond naar een geschikte promotieplek. Hoewel het ook nog even kriebelde om van haar grote hobby striptekenen (voor Cursor tekent Elles Hello...World?, red.) haar beroep te maken. “Het academisch denken trekt momenteel meer, maar ik blijf in mijn vrije tijd zeker veel tekenen. Wie weet ga ik beide zaken ooit combineren, of word ik parttime kunstenaar. En de grootste striptekenaars zijn dat zonder specifieke kunstopleiding geworden, dus wie weet.... Creativiteit en bèta gaan in ieder geval heel goed samen!”

Deel dit artikel