“De grootste misvatting over autisten? Dat ze geen empathie hebben”

Een uitverkochte Blauwe Zaal geeft wel aan dat het onderwerp leeft: autisme onder volwassenen. De verschillende documentaires op tv en op Netflix, zoals 'Het beste voor Kees' en 'Atypical' hebben daaraan bijgedragen. Studium Generale hield woensdag 29 mei een lezing over dit onderwerp.

door
illustratie Shutterstock

Met luid applaus wordt neuropsycholoog prof. Hilde Geurts van de Universiteit van Amsterdam onthaald. Daar haakt ze meteen op in: “Ik spreek veel op autismecongressen en daar klappen we eigenlijk zelden nog. Dat komt omdat dit geluid bij veel autistische mensen heel heftig binnen kan komen. Wij hebben een alternatief (beweegt met armen en handen in de lucht, red.). Maar het is leuk om weer eens applaus te horen.” Geurts spreekt bij voorkeur over autistische mensen en niet over mensen met autisme of mensen met een autistische stoornis. “Dit heeft te maken met de voorkeur die die doelgroep zelf naar mij heeft uitgesproken.”

Meer autisme in Eindhoven

Autistische mensen hebben een andere manier van informatieverwerking. Geurts vraagt de zaal wie iemand met autisme kent. Nagenoeg alle handen gaan in de lucht. Autisme komt relatief vaak voor in Eindhoven. Heeft de aanwezigheid van een grote technische sector en de Technische Universiteit daar iets mee te maken? Studenten in technische en natuurwetenschappen zouden vaker autistische trekken hebben dan studenten in andere vakgebieden.

De universiteit van Cambridge heeft hier onderzoek naar gedaan waarbij het aantal autisme diagnoses in Haarlem en Utrecht vergeleken werd met het aantal diagnoses in Eindhoven. In Eindhoven waren dat er significant meer. Die steden zijn gekozen omdat ze qua inwonersaantallen en socio-economische status vergelijkbaar zijn, maar sterk verschillen op het gebied van het aantal technische banen.

Natuurlijk krijgt Geurts deze vraag ook voorgelegd. ‘Waarom zou dat verschil er zijn?’ “Waarom, dat is niet eenduidig. Het kan te maken hebben met de grote hoeveelheid technische bedrijven dat hier zit en dat autistische mensen dat vaker dan gemiddeld prettige beroepen vinden. Die gedachte stamt overigens uit de tijd dat men de diagnose autisme veel vaker bij mannen dan bij vrouwen stelde en dat gedacht werd dat autisten beter zijn in technische beroepen. Een andere reden dat de diagnose in Eindhoven vaker gesteld wordt, kan zijn dat hier meer clinici zijn of dat hier betere zorg is voor autisten, waardoor autisten meer naar deze regio trekken. Ik denk dat het een combinatie is van de verschillende mogelijke oorzaken”, licht Geurts toe.

Het genoemde onderzoek werd gedaan naar de diagnose Autisme Spectrum Stoornis (ASS) onder kinderen. Dat is precies het probleem dat Geurts aanhaalt in haar lezing: “Er is veel onderzoek naar autisme gedaan bij kinderen, maar er zijn slechts enkele studies naar autisme bij volwassenen en ouderen. Om iets te kunnen zeggen over het toekomstperspectief van autistische volwassenen, moeten we eerst meer onderzoek doen naar die leeftijdsgroep. Je zou het kunnen vergelijken met het willen praten over vlinders terwijl je vooral onderzoek naar rupsen hebt gedaan.”

Strategie ontwikkelen

Geurts is een pionier op het gebied van autisme bij volwassenen en probeert in haar onderzoek een antwoord op de vraag te vinden of autistische mensen sneller, even snel of minder snel achteruit gaan als ze ouder worden. Wat daarin in ieder geval duidelijk is, is dat autistische mensen hun semantisch geheugen sowieso minder gebruiken en ze al vroeg een andere strategie ontwikkelen waarbij ze details beter waarnemen.

Als gewone mensen ouder worden, neemt het semantisch geheugen af en daar hebben ze last van, maar dat is bij autisten veel minder aan de orde omdat ze het toch al minder gebruikten én een alternatief hebben. Hun ontwikkelde coping strategie lijkt dus vooral waardevoller op latere leeftijd.

Vanuit de zaal is interesse naar het verschil tussen mannen en vrouwen in autisme. “Vroeger werd dat verschil groter geacht. Maar nu is het zo’n 2:1 verdeling qua man-vrouw. Vrouwen worden vooral later gediagnosticeerd omdat zij meer compenseren om hun autisme te verbergen en daardoor minder opvallen. Het compenseren kan weer overschatting tot gevolg hebben, wat drukt legt op de autist. Maar tegelijkertijd is onderschatting van autisten ook een risico”, zegt Geurts. “Dan wordt gedacht ‘oh dat kon hij of zij vroeger al niet dus dat zal diegene wel nooit kunnen’, terwijl er juist ook binnen de autisten verschillen optreden naarmate ze ouder worden.”

“De grootste misvatting over autisten? Dat ze geen empathie hebben en zich niks aantrekken van emoties of gevoelens van anderen. Dat is echt onzin. Er zijn ook autisten bij wie de emotie van de ander zo sterk binnenkomt dat ze erdoor overweldigd raken. En dat ze geen humor hebben, kan ook van tafel, dat is eveneens een misvatting”, geeft Geurts aan.

Heb je als student aan de TU/e zelf last van autisme of een andere functiebeperking? Dan helpt de universiteit je onder andere bij je studieplanning en om studievertraging te beperken. Het is belangrijk om jezelf te melden zodat de universiteit rekening met je kan houden. Je kunt een afspraak maken met een studieadviseur van jouw faculteit om hierover verder te praten of je melden bij ESA.

Deel dit artikel