Prof.dr. Wijnand IJsselsteijn.
door

TUssen de oren | You’re amazing!

14/11/2012

Sinds 6 november is de rust in mijn inbox weer enigszins teruggekeerd. Vier jaar geleden nam ik, tijdens een sabbatical in de VS, het noodlottige besluit ‘occasional e-mails’ namens de Obama-campagne te accepteren. Dat heb ik geweten.

Het aantal mails dat ik de afgelopen maanden namens de campagne heb mogen ontvangen, is zonder meer adembenemend te noemen. Maar wat nog het meest fascineerde, was de persoonlijke benadering. De mails, afkomstig van ‘Barack’, ‘Michelle’ of ‘Joe’, suggereerden reeds langlopende vriendschappen met als aanhef bijvoorbeeld ‘Hey’, of ‘Thank you, Wijnand’, of ‘Wijnand, you’re amazing’. Ze bevatten uitnodigingen voor dinner parties en zelfs voor de 51ste verjaardag van Barack. Ondanks het feit dat de egostrelende boodschappen moeiteloos werden gecombineerd met zo’n razend gemakkelijk ‘donate’-linkje, waren de mails in eerste instantie niet onprettig. In eerste instantie.

Byron Reeves en Cliff Nass, twee mediapsychologen van Stanford University, hebben in hun klassieker ‘The Media Equation’ beschreven hoe de mens als een sucker valt voor gevlei. Oprecht of onoprecht, dat doet er niet zo veel toe. Zelfs wanneer een computer positief commentaar geeft dat volkomen ongefundeerd is -en de proefpersoon weet dit- dan nog zal die zich steeds beter voelen over zichzelf en over de computer.

Reeves en Nass stonden ook aan de wieg van ‘Clippy’ - die vrolijke paperclip die zich als intelligent agent in Microsoft Word een tijdlang overal tegenaan zat te bemoeien (‘It looks like you’re writing a letter’). Tot mensen Clippy spuugzat werden. Reactantie heet dat in de sociale psychologie, met dank aan de elektrotechniek: een negatieve emotionele reactie gericht tegen regels en procedures die de individuele handelingsvrijheid beknotten.

Langzaam maar zeker transformeerde de e-mailstroom van Obama van egostrelend naar ronduit drammerig. Jeremy Bird -niemand minder dan de National Field Director- sommeerde mij om bijeenkomsten in mijn buurt te gaan organiseren (ik woon in Strijp) in een mail met als titel ‘Do this for Eindhoven’. En Deputy Campaign Manager Julianna Smoot wist me fijntjes te melden dat ik nog geen geld had gegeven: ‘If you were waiting for the last minute, you're pretty much there’.

De overwinning is Obama gegund, maar het had geen dag langer moeten duren.     

Deel dit artikel