- Campus , De universiteit
- 16/02/2022
Kunst aan je werkmuur
Verscholen in een kelder op de campus ligt een fraaie collectie grafiek. Klaar om uitgeleend te worden aan TU/e-medewerkers. Er zijn 1002 afdrukken van beeldende kunst waarvan een derde deel al hangt op werkkamers of in publieke ruimten. Beheerder Jeanneke Grimbergen, haar opvolgster Alice van Litsenburg en enkele leners vertellen wat kunstuitleen voor hen betekent.
Om welbekende redenen heeft de TU/e kunstuitleen de afgelopen jaren niet veel te doen gehad. Maar nu het thuiswerkadvies wordt versoepeld, verwacht Jeanneke Grimbergen dat het aantal medewerkers dat een kunstwerk wil gaan lenen zal toenemen. Ze gunt echt iedereen een prettige werkplek en weet dat dat mogelijk wordt met kunst. Zelf maakt ze blauwdrukken en etsen en heeft een opleiding op de kunstacademie afgerond in 1981.
De afgelopen zes jaar heeft ze, naast bureauwerk voor Studium Generale, vier uur in de week gewerkt als beheerder van de TU/e Art Lending Library oftewel de Kunstuitleen. In die zes jaar is de grafiek- en fotocollectie flink onder handen genomen. Het uitleensysteem is gemoderniseerd en er is goed gesaneerd in de werken.
“Vrijwel alle duizend werken zijn gefotografeerd en beschreven in onze administratie. Een andere intensieve klus was het kritisch doornemen van de collectie. We hebben een schifting gemaakt tussen waardevolle grafiek en werken die inmiddels minder geschikt zijn geworden voor de uitleen. Sommige waren vergeeld of een beetje beschadigd of niet meer toonbaar door vlekken. Ik schat dat er een zesde deel uit is gehaald.”
Niemand hoeft bang te zijn dat ze bij het oud papier terecht zijn gekomen, Grimbergen heeft 190 werken uit de lijst gehaald en in een lade gelegd. Het is niet aan de beheerder om te besluiten wat weg kan, dat is een taak van conservator Britte Sloothaak en extern adviseur Leonie van Santvoort van de kunstcommissie.
Karel Appel
De TU/e heeft meer dan een halve eeuw grafiek verzameld. Er is werk van bijna alle belangrijke grafische kunstenaars, van de oudere generatie als Karel Appel en Armando tot jonge kunstenaars als Marjoke Schulten en Rob Voerman. Jaarlijks wordt nog nieuw werk aangekocht. Alle grafiek is -gratis- een jaar lang te leen door alle medewerkers en PhD’s, mits die een haak aan hun werkmuur hebben. “Als je dat niet hebt kun je een ophangsysteem aanvragen bij je gebouwbeheerder.”
Waterschade
De locatie van de kunstuitleen kan beter, denkt Grimbergen. Er zijn in de kelder van het Auditorium blauwe pijlen op de grond nodig om de weg te wijzen. De rekken met kunst hangen in kamer -1.36, te bereiken met de lift onder de loopbrug tussen het Auditorium en Atlas. Je moet het maar weten.
Tweemaal was er paniek in de tent toen de riolering overstroomde in de kelder van het Auditorium. “We waren daar gelukkig op tijd bij, geen werk is beschadigd door het smerige water. Nu hebben we rubberen matten op de vloer gelegd.”
Ondanks de opkomst van flexplekken en kantoortuinen, komen er nog steeds nieuwe leners bij, weet Grimbergen. Ze heeft de smaak in de zes jaar zien veranderen. “Tegenwoordig vraagt men vooral om kleurrijk werk en worden houten lijsten meer gewaardeerd dan de aluminium wissellijsten.” De kunstcommissie gebruikt de werken ook voor exposities, zoals nu in Flux, op de galerij van vloer 1 in het Auditorium en in de gang tussen Luna en MetaForum.
Alice van Litsenburg is al gewaarschuwd door haar voorgangster dat ze haar tijd moet bewaken - vooral tijdens de bezichtigingen. Ze blijft naast kunstuitleenbeheerder vijf dagen in de week secretaresse bij Mechanical Engineering en Biomedical Engineering. “Leners komen op afspraak en het is verleidelijk om lang met hen te blijven kijken naar het moois dat we hebben, dat snap ik. Maar daarom werken we met een bepaald tijdslot.”
Van Litsenburg vindt de plek in de kelder wel prettig. “Het is voor mij een soort bubbel van rust. Ik werk de hele week in Gemini in een omgeving met veel lawaai en drukte door pratende mensen en dan is dit een fijne afwisseling. En tussen kunstwerken zijn is voor mij altijd prettig.”
Artistiek
Zelf maakt ze ook kunst en net als Grimbergen exposeerde ze bij Artistic heroes. Dat is ook de poort naar de kunstuitleen-job gebleken, want alle deelnemers kregen de vacature toegestuurd. “Ja, dat is echt iets voor mij”, dacht ze meteen.
“Ik hoop dat ik kan zorgen dat de kunstuitleen wat meer boven de radar komt.” Hoe meer leners, hoe beter, denkt ze. “Je kunt heel erg genieten van kunst aan de muur en als je iets fijns hebt om naar te kijken, voegt dat iets toe aan je werkomgeving. Even naar een ander perspectief kijken in plaats van naar je beeldscherm, dat is toch mooi?”
Wat motiveert vier van de huidige honderdtwaalf leners?
Klap daarvoor de portretjes hieronder open.
“Wiskunde gaat goed samen met een abstract kunstwerk”
Pim van der Hoorn is UD in de Kansrekeningsgroep (Probability) bij Mathematics and Computer Science. Hij durft niet met zekerheid te zeggen welke kunstenaar en welke titels hij aan de muur heeft gehangen, maar weet de nummers wel. “Het zijn stukken 635 en 636 en ze zijn van dezelfde kunstenaar. Ik werd vooral naar deze twee werken getrokken door de hoge mate van abstractie en de diepgang die ze bieden ondanks het beperkte kleurpalet. Deze combinatie van abstractie en diepgang op basis van een kleine set van parameters ligt ook ten grondslag aan mijn eigen onderzoeksgebied. Misschien dat ik ze daarom mooi vind.”
Hij hing ze in zijn kantoor in MetaForum omdat hij graag wat contrast wilde met alle wiskunde die hij er bedrijft. “Daarbij vind ik wiskunde een kunstvorm, dus dat gaat mooi samen met een abstract kunstwerk.”
Reacties van bezoekers of collega’s heeft hij - vanwege de lockdowns - nog niet erg veel gehad, maar van een paar studenten heeft hij al gehoord dat zij ze interessant vinden, maar ook wat kleurloos. “Klopt, ze hebben redelijk wat donkere tinten.”
“Een overpeinzing kan net een nieuw idee brengen”
Pieter van Wesemael is hoogleraar Urbanism and Urban Architecture bij Built Environment en een enthousiaste kunstlener.
“Ik heb altijd twee kunstwerken hangen op de twee muren van mijn kamer op de zevende vloer in Vertigo. Die zijn altijd van verschillende kunstenaars, maar ik zoek ze ook altijd zo uit dat ze ook een soort dialoog met elkaar voeren.”
De hoogleraar geeft drie redenen waarom hij kunst leent. “Zo steun ik het kunstbeleid van de TU/e en daarmee de prachtige grafiekcollectie die over de decennia is opgebouwd. Ik hoop hiermee te stimuleren dat ze dat nog lang blijft doen. Daarmee helpen we natuurlijk ook de kunstenaars die over het algemeen wel een steuntje in hun bestaanszekerheid kunnen gebruiken. Tot slot ben ik ook ‘baatzuchtig’. Van een uitzicht op de natuur weten we dat het ons mentaal goed doet, voor mij geldt dat ook als ik naar deze kunstwerken opkijk vanaf mijn werk. Dat is dan een moment van reflectie die ook de kwaliteit van mijn werk ten goede komt. Een overpeinzing kan net een nieuw idee brengen of meer wijsheid in de keuzes die voorliggen.”
Momenteel heeft Van Wesemael een kunstwerk van Rob Voerman getiteld Annex #2 uit 2005 aan de ene wand. Aan de andere wand hangt werk van Gertje Roosen, getiteld Hallucinatie uit 1998.
"Ik wil in een esthetisch aangename omgeving werken"
Georgios Skantzaris is docent bij Mathematics and Computer Science in de Applied Analysis group en de Education Innovation group. Hij weet niet hoe de werken heten die hij heeft geleend, hij koos ze vooral voor de esthetische waarde.
“Ik wil in MetaForum graag kunst aan de muur hebben, omdat ik van kunst hou en ik in een omgeving wil zijn die esthetisch aangenaam, zo niet esthetisch opwindend is. Wat ik uitkoos bewonder ik vanwege de schoonheid en speelsheid die het heeft, waarbij het tegelijk een eerbetoon is aan het menselijk lichaam.”
Skantzaris heeft kunst geleend voordat zijn werkplek daar aan toe was. “Ik wacht nog steeds op de mensen van Facility om het kunstwerk in mijn kantoor op te hangen...”
“Naar de kunstuitleen is voor ons een uitje”
Elias Salzer is PhD student Orthopaedic Biomechanics en werkt in Gemini Zuid, in een ruimte waar meer promovendi kantoor houden. Hij vindt de kunstwerken rustgevend en noemt het een feestje om ze te gaan uitzoeken.
“Ik raak gemotiveerd door deze kunst en het maakt me creatiever. Als je over iets nadenkt, is het goed om ergens heen te kijken. En dan is het heel erg fijn als je in plaats van naar een lege muur naar een schilderij kunt kijken.”
“Wij hebben altijd drie schilderijen van de kunstuitleen op ons kantoor hangen en we vervangen ze elk jaar. Dan maken we er zelfs een kantooruitje van. Iedereen bij ons op kantoor wordt heel enthousiast als er weer nieuwe kunst komt.”
Dit jaar mocht Salzer de keuze bepalen. “Ik heb drie moderne en abstracte schilderijen gekozen, omdat ik het persoonlijk heel mooi vind, maar ook omdat het goed bij ons kantoor past. Toen ik een mondkapje droeg met een Piet Mondriaan-design kreeg ik de reactie dat die op de schilderijen leek die bij ons op kantoor hangen. Dat is toch superleuk!”
Discussie