“Verbeeldingskracht is belangrijker dan kennis”
Nieuw mastervak op snijvlak van kunst en technologie
Lees meer- Onderwijs , Student
- 06/07/2022
“Verbeeldingskracht is belangrijker dan kennis”
Wat kan een ingenieur in spe leren van een kunstenaar? “Een nieuwe denkwijze”, aldus Isolde Hallensleben, die namens TU/e innovation Space een nieuwe, interdisciplinaire Art+Tech-course voor masterstudenten ontwikkelde. “De TU/e leidt studenten op die de problemen van morgen gaan oplossen, maar veel van die problemen kennen we nog niet. Dit vraagt om een andere aanpak, waarin studenten technologische en maatschappelijke vraagstukken vanuit een fundamenteel nieuw perspectief benaderen, los van bestaande kaders.” De cursus is gebaseerd op de principes van Challenge Based Learning en gebruikt ontwerpmethodes uit de kunsten. Studenten leren hoe zij omgaan met onzekerheid en bepalen zelf hun doelen.
Challenges for ISP: innovation through art & design, zo heet het nieuwe vak voluit. ISP is een afkorting van TU/e innovation Space project. “Deze nieuwe mastercourse is een ‘zusje’ van een bestaand vak van hoogleraar Isabelle Reymen, dat de kloof overbrugt tussen onderzoek en ondernemerschap. Daaruit is, in samenwerking met PSV, bijvoorbeeld de start-up Aristotle voortgekomen”, vertelt Isolde Hallensleben.
Hallensleben, die in haar tv-carrière (o.a. bij De Wereld Draait Door) merkte dat haar drive ligt in het uitdenken en verwezenlijken van concepten op het gebied van kunst en wetenschap, kwam bij de TU/e terecht door haar fascinatie voor “wat de ontwikkeling van technologie met de mens doet” en is vanaf de oprichting betrokken bij innoSpace. Haar huidige functie aldaar betitelt ze graag als “allesdoekje”, want het liefst is ze bij alle aspecten van een project betrokken – zoals nu bij ‘haar’ Art+Tech-vak.
“Studenten kiezen voor een van de projecten, die ingebracht worden door zogenaamde challenge owners. Deze kunstenaars en designers zijn gekoppeld aan TU/e-wetenschappers van wie de expertise aansluit bij het kunstproject.” Ook zullen studenten van Fontys en de Design Academy deelnemen aan de projecten, zegt Hallensleben. Ze kijkt uit naar de brede samenwerking: “In de projecten komen alle competenties van de verschillende studenten in hun volle potentie samen. Daarnaast is het vak een basis voor verdere samenwerking tussen de TU/e, kunstenaars en designers, het culturele veld – denk aan DDW, GLOW en MU – en andere onderwijsinstellingen.”
Vol erin
De challenge owners zijn makers van wie het oeuvre zich al een beetje op het raakvlak met techniek bevindt. En ze zijn stuk voor stuk “dedicated” om het project met de studenten tot een groot succes te maken, weet Hallensleben. “Ze gaan er vol in.” De studenten kunnen kiezen uit in elk geval drie projecten:
IN SYNC
Albert van Abbe en TU/e-alumnus Timo Lejeune (Lumus Instruments) gaan met de studenten op zoek naar nieuwe manieren om muziek, licht en visuals tot een zintuiglijke totaalervaring te smeden. TU/e Fellow Elke den Ouden (Intelligent Lighting Institute) en uhd Mathias Funk (Industrial Design) hebben zich als TU/e-experts aan het project verbonden. Meer info
PiLab
De eerste twee letters van PiLab staan voor programmable inflatables. Samen met Tom Kortbeek en Roos Meerman van Fillip Studios onderzoeken de studenten de mogelijkheden die moderne technieken zoals 3D-printing bieden om objecten te creëren die niet statisch zijn, maar die qua vorm reageren op hun omgeving. Uhd Bas van der Linden (TU/e, Scientific Computing) en Harold Benten (Fontys) zijn de experts vanuit de instellingen. Meer info
Sensible Time
Tijd is relatief. Soms vliegen de dagen om en soms duurt een minuut een eeuwigheid. Is het mogelijk om tijd te controleren? Ricky van Broekhoven nodigt studenten uit een ervaring te creëren die ons het statische concept van tijd laat heroverwegen. TU/e-hoogleraar Wijnand IJsselsteijn (Cognition and Affect in Human-Technology Interaction) brengt zijn wetenschappelijke kennis in. Meer info
Andere taal
In het eerdere ISP-vak, waarin studenten kennismaken met ondernemerschap, bleek dat TU/e-studenten soms een andere taal spreken dan ondernemers. Gaapt er tussen kunstenaars en ingenieurs in spe dan niet een nog diepere kloof? Hallensleben denkt van wel, maar dat is juist een van de dingen die het vak zo leerzaam maakt.
“Veel studenten hebben nog nooit interdisciplinair gewerkt. Voor het eerst krijgen ze de vraag hun eigen competenties en leerdoelen onder woorden te brengen – een soft skill die van grote waarde is in elke loopbaan. Van deelnemers aan het andere ISP-vak horen we terug hoe leerzaam dat is geweest. En … uiteindelijk lukt het beide partijen altijd om elkaar te bereiken.”
Een ander aspect dat de leercurve van het nieuwe vak steil maakt, is dat het gebaseerd is op Challenge Based Learning (CBL). “Het is open-ended”, zegt Hallensleben, die een voorbeeld aanhaalt uit het eerdere ISP-vak.
“Studenten kregen de beschikking over álle – en dat is onvoorstelbaar veel – data die een satelliet verzamelt, via NSO. De opdracht: duik erin en formuleer zelf een maatschappelijk doel, gebruikmakend van deze data. Dat resulteerde in weken van chaos en divergeren in plaats van toespitsen. Maar uiteindelijk leerden de studenten omgaan met de onzekerheid en ontelbare keuzes. En ze formuleerden een fantastische opdracht voor zichzelf: het in kaart brengen van de bijenpopulatie in Noord-Brabant.”
Einstein
Hallensleben haalt Albert Einstein aan om het belang van het nieuwe vak te onderstrepen: “Verbeelding is belangrijker dan kennis. Want kennis is beperkt tot alles wat we nu weten en begrijpen, terwijl verbeelding de hele wereld omvat, en alles wat er ooit zal zijn om te weten en te begrijpen.” Het ontwikkelen van verbeeldingskracht en het innemen van zo veel mogelijk perspectieven is van grote waarde bij onderzoek en projecten, stelt ze. Als voorbeeld haalt ze het project Facial Action Coding System aan van Coralie Vogelaar, voormalig artist in residence van innoSpace.
“Vogelaar ging aan het werk met gezichtsherkenningssoftware en met een actrice die leerde alle 28 spieren te beheersen die je mimiek bepalen. De actrice toonde alle bekende emoties aan de computer, waarna Vogelaar de AI-software vroeg om nieuwe combinaties van gezichtsspieren te bedenken. De actrice voerde deze uit, en merkte dat ze daarbij emoties voelde – denk aan hoe je jezelf kunt opvrolijken door een lach op je gezicht te ‘plakken’ – die ze niet kon benoemen, simpelweg omdat wij daar nog geen woord voor hebben. Een soort reverse engineering die weer tot nieuwe inzichten kan leiden.”
Niet creatief
De nieuwe Art+Tech-cursus start in september, en is geschikt voor masterstudenten van alle richtingen. Hallensleben benadrukt tot slot dat het een misvatting is om te denken dat je creatief of kunstzinnig moet zijn om het vak te kiezen. “Integendeel, want ook dat kun je leren. Abstract, associatief, visueel, conceptueel en speculatief denken – het zijn allemaal competenties die je kunt ontwikkelen en die van grote waarde zijn voor de ingenieurs van de toekomst.”
Ben je masterstudent en overweeg je je in te schrijven? Check de studiegids of bezoek de infobijeenkomst op donderdag 7 juli, 17.00 uur, TU/e innovation Space, Matrix building, Light Assembly (1st floor, 1.260).
‘Experimenteren met lef’
“De onzekerheid is lastig voor sommige studenten”, zegt Roos Meerman. “Artistieke innovatie is een proces waarbij je niet precies weet waar je naartoe werkt, maar op zoek bent naar vondsten die je verder kunt ontwikkelen. Het is waardevol voor studenten om deze werkwijze te ervaren.”
Samen met collega-designer Tom Kortbeek runt Meerman Pi Lab, een plek op de TU/e-campus waar design en technologie samenkomen. “Vernieuwende technologieën inspireren ons: ze prikkelen de zintuigen op nieuwe manieren of vormen materialen op nieuwe manieren.”
Meerman en Kortbeek zijn challenge owners van een van de projecten van het Art+Tech-mastervak, maar werkten al eerder samen met TU/e-studenten binnen het ISBEP-project, waarbij studenten hun bachelor-eindproject bij innoSpace uitvoeren.
“Studenten Mechanical Engineering hielpen bij berekeningen om van een computermodel tot echte materialen te komen en een student Industrial Design maakte prototypes, maar paste de algoritmes die we gebruikten vanuit zijn muzikale achtergrond ook toe op geluid en muziek. Dat alles leverde ons heel waardevolle ingrediënten op voor onze projecten.”
Grenzen opzoeken
In het Art+Tech-project gaan studenten in PiLab werken aan programmeerbare inflatables, vertelt Meerman. “Kunnen we objecten interactief of adaptief maken door ze te laten bewegen op basis van onze behoeftes? Denk aan een huis dat zich aanpast aan de ruimte die je nodig hebt, of een ballonnetje dat op het juiste moment medicijnen loslaat in het lichaam.”
De studenten gaan met Meerman en Kortbeek aan het werk in een setting die interdisciplinair is – ook studenten van Fontys en de Design Academy nemen deel – en die gebaseerd is op Challenge Based Learning (CBL). “CBL past heel goed bij de manier waarop wij als ontwerpers werken: we formuleren open onderzoeksvragen, waarna we met een zekere mate van lef gaan experimenteren. Omdat je bij kunst en design niet direct hoeft te meten of valideren, kun je snel tot innovatie komen.”
Drift
Wil je je aanmelden voor het project van Pi Lab, dan is het vooral belangrijk dat je nieuwsgierig bent en een drift hebt om nieuwe dingen te ontdekken, zegt Meerman. “Bij creativiteit denken we vaak aan tekenen, knutselen of een schilderij in een museum, maar het is veel meer dan dat. Creativiteit heeft te maken met nieuwe oplossingen bedenken, experimenteren en anderen inspireren met vernieuwende ideeën. En dat kun je toepassen op alle vraagstukken in de samenleving.”
Discussie