Van de TU/e een duurzame uni maken. Hoe doe je dat?
Het Sustainabilty Core Team stelt zich voor
Lees meer- Campus , Student
- 15/06/2022
Van de TU/e een duurzame uni maken. Hoe doe je dat?
De TU/e heeft een Sustainability Core Team in het leven geroepen om orde te scheppen in de chaos van goede bedoelingen om een duurzame universiteit te zijn of te worden. Studenten kunnen terecht bij Go Green Office om ideeën op te doen of uit te werken. Al vijf studieverenigingen tekenden het single-use plastic convenant.
Aan de TUe gebeurt zoveel dat in relatie staat tot duurzaamheid dat je door de bomen nauwelijks het bos nog ziet. Een handvol voorbeelden: studententeams die zonnewagens bouwen, onderzoekers die luierafval verwerken in beton, billiecups in de kantines, apart ingezamelde koffiedrap. Maar er gebeurt ook veel niet: er is nog geen beleid voor duurzame zakenreizen, er hangt nog niet in iedere collegezaal energiezuinige ledverlichting en niet iedere student leert over klimaatverandering.
Maar nu is er een Sustainability Core Team dat een overzicht gaat maken van alles wat duurzaam gebeurt op gebied van onderwijs, onderzoek, bestuur en bedrijfsvoering.
In 2018 werd de TU/e uitgeroepen tot de meest duurzame instelling van het Nederlandse hoger onderwijs. In 2022 staat ze op de 7de positie en Erwin Kerkhof, adviseur duurzaamheid bij Real Estate, is er blij om. “We zijn juist weer op de goede weg nadat we ook de 19de plek hebben gehad. We liepen voorop maar zijn achterop geraakt doordat we geen overkoepelende visie hadden. Daar wordt nu hard aan gewerkt, onder andere door het aanstellen van Sustainability Ambassador Anna Wieczorek, en we krabbelen al weer op.”
Een universiteit duurzaam maken is een ingewikkelde klus. Lotte Meijer, lid van het Sustainability Core Team geeft de definitie van duurzaamheid: “Creëer voor jezelf een zo goed mogelijk leven zonder dat je het leven van toekomstige generaties beperkt.”
Sustainability Core Team
Eind mei heeft het Sustainability Core Team zichzelf gepresenteerd aan studenten en medewerkers van de TU/e. Voor hun werk willen ze meer samenwerken met mensen buiten de eigen bubble, gesprekken voeren met alle lagen die betrokken zijn bij onderwijs en “mensen blij maken door orde te scheppen in de chaos rondom duurzaamheidsintitiatieven aan de TU/e”. In hun vrije tijd isoleren ze hun eigen dak, koken ze vegetarisch of dromen ze van een wereld waarin slechts één communicatiemiddel gebruikt wordt – en dat is niet e-mail.
Anna Shindler die het thema onderzoek onder haar hoede heeft, Iris Moonen (onderwijs), Lotte Meijer (bestuur) en Erwin Kerkhof (bedrijfsvoering), stellen zich hieronder aan je voor. Zij vertellen hoe hun ideale werkdag eruitziet en hoever die fantasie van de realiteit afstaat. Ook geven ze bruikbare tips voor wie zelf z’n ecologische voetafdruk wil verkleinen. Het motto van Kerkhof: “Het is beter om met zijn allen 30 procent te besparen dan dat een kleine groep 100 procent bespaart.”
“Wat zouden studenten graag anders zien in hun onderwijs?”
Iris Moonen, PDEng, Sustainability Core Teamlid, houdt zich bezig met onderwijs.
Mijn ideale werkdag
Een ideale dag bevat gesprekken met alle lagen die met educatie te maken hebben. Dus zowel met studenten, met docenten en met organisatoren. Een afspraak met ons Sustainability Core Team moet zeker ook niet ontbreken. Deze afspraken geven energie en inspiratie.
De werkelijkheid
Ik probeer in gesprek te blijven met mensen op alle lagen die te maken hebben met educatie. Zeker studenten probeer ik ook altijd mee te nemen in mijn werk. Hoe vinden ze dat het momenteel gaat, en wat zouden zij graag anders zien? Het zijn natuurlijk de studenten waar we het voor doen, zij gaan direct met het onderwijs te maken krijgen.
Te nemen stappen
Momenteel breng ik de huidige situatie in kaart. Ik wil weten op welke manier sustainability in het onderwijs behandeld wordt. Hierna volgt natuurlijk de tweede stap: wat ontbreekt er, en hoe kan dit opgelost worden?
Wat ik zelf doe
Ik eet over het algemeen vegetarisch en zorg dat er zo min mogelijk voedsel weggegooid wordt. Ik heb het dak van mijn huis zelf geïsoleerd en pak altijd eerst een trui of dekentje voordat ik de verwarming omhoog zet. Daarnaast probeer ik groenten te verbouwen in onze tuin en pak ik altijd de fiets of ik wandel als dit mogelijk is.
Tips voor jou
Kijk eens wat je met je huis kan doen, er is voor elk budget wel iets mogelijk. Radiatorfolie bijvoorbeeld is niet duur, maar zorgt er wel voor dat minder warmte van je verwarming naar buiten straalt.
“Het is beter om nu met zijn allen 30% te besparen dan dat een heel kleine groep 100% bespaart”
Erwin Kerkhof, adviseur duurzaamheid bij Real Estate en in het Sustainability Core Team hoofd bedrijfsvoering.
Mijn ideale werkdag
Tijdens mijn ideale werkdag ben ik zelf verantwoordelijk voor de invulling daarvan. Het is mijn rol om de TU/e duurzamer te krijgen op het gebied van Operations. Dus ik koppel ideeën van mezelf en anderen aan concrete doelen op de TU/e. Ik praat bijvoorbeeld in de ochtend over vitaliteit en welzijn en hoe we dat kunnen combineren met meer biodiversiteit op de campus. Later heb ik een overleg om een routekaart op te stellen hoe we als TU/e aan het klimaatakkoord gaan voldoen, zodat ik dat aan een stuurgroep kan presenteren en we weten waar we heen gaan met de TU/e.
’s Middags bespreek ik plannen met de GO Green Office hoe we meer studenten kunnen betrekken en bedenken we acties, projecten en strategieën om de TU/e als organisatie te verduurzamen. In deze ideale wereld bestaat geen e-mail en maar één communicatiekanaal waarin automatisch onbelangrijke zaken verwijderd worden.
Hoe is de praktijk?
Ik heb veel vrijheid om mijn eigen werk in te richten en samen met onder andere de GO Green Office richting te bepalen. Binnen een grote organisatie als de TU/e heb je natuurlijk te maken met verschillende krachten waardoor ideaalplaatjes in mijn hoofd niet altijd, of niet snel genoeg, uitgevoerd kunnen worden. Dat is soms frustrerend maar het hoort ook bij mijn werk om daar een weg in te vinden.
Het doel is om uiteindelijk te komen tot een campus waarin we geen gebruik maken van fossiele brandstoffen, waarin grondstoffen telkens worden hergebruikt en we geen afval hebben, waar de mensen gezond en happy zijn en waar ook plek is voor planten en dieren. Deze droombeelden staan beschreven in de Sustainability Vision for Operations .
Wat ik zelf doe
Ik zorg goed voor mezelf en mijn omgeving (sport, yoga, gezond eten, veel buiten komen). Ik laat zoveel mogelijk de auto staan, ik eet 95 procent vegetarisch en 70 procent veganistisch. Ik verduurzaam tuin en huis (tegels uit de tuin halen en planten erin, isolatie, zonnepanelen en een warmtepomp) en ik douch kort en koud. Ik maak zo min mogelijk afval en koop weinig kleding. Wat ik koop is zo duurzaam mogelijk of tweedehands op Vinted. En ik stem op de juiste partijen bij verkiezingen, want het gaat om een systeemverandering en die kan ik in mijn eentje niet voor elkaar krijgen.
Maar ik ben zeker niet perfect. Ik heb jaren niet gevlogen maar ga deze herfst naar Portugal met het vliegtuig, ik heb een oude buscamper op diesel waarmee we veel op pad gaan en op een feestje pik ik af en toe nog een bitterbal mee.
Tips & Tricks
Probeer niet alles perfect te doen maar probeer langzaam je gewoontes aan te passen. Als je veel vlees eet, probeer eens te beginnen met een dag zonder (dat is al 15 procent besparing) en je zult merken dat je er vanzelf in rolt. Regel je thermostaat in en zet hem een graad lager. Hij mag als je het koud krijgt een tikje omhoog, maar je zult zien dat je dat niet vaak doet. Koop een douchewekker en hang hem zichtbaar op. Zelfs als je hem niet gebruikt maar alleen ziet, zul je misschien een minuut minder douchen (weer 15 procent). Fiets wat je normaal met de auto doet (of gebruik een deelscooter), loop wat je normaal op de fiets doet.
Elk begin is moeilijk, dus leg jezelf niet teveel druk op, verander stop voor stap en zie het als een spelletje.
“Graag samenwerking met non-profitorganisaties”
Anna Shindler, Sustainability Core Teamlid voor research.
Mijn ideale werkdag
Als onderzoeker bestaat mijn ideale dag uit het werken in diverse en interdisciplinaire teams. We hebben allemaal verschillende passies, ervaringen en sterke punten, dus door meer samen te werken, tussen disciplines en ook met groepen buiten de universitaire 'bubbel', kunnen we onze creativiteit benutten.
De werkelijkheid
Via mijn werk in het Sustainability Core Team en mijn rol als promovenda kom ik veel met anderen in contact. Ik zou graag zien dat er aan de TU/e sterkere structuren komen voor onderzoekers die gepassioneerd zijn over duurzaamheid. Ik zou ook graag zien dat meer onderzoek rechtstreeks in contact komt met de maatschappij, bijvoorbeeld door partnership met non-profitorganisaties.
Te nemen stappen
Momenteel ben ik bezig met een inventarisatie van de onderzoekscapaciteit van de TU/e om te begrijpen waar we staan en wat er nog ontbreekt. Zo weten we bijvoorbeeld dat twaalf procent van de publicaties van de TU/e in de afgelopen twintig jaar over duurzaamheid ging.
Ik spreek met TU/e-onderzoekers om te begrijpen hoe onderzoek dat duurzame verandering teweegbrengt, vorm krijgt. We zijn van plan om deze resultaten te gebruiken voor een universiteitsbrede visie voor duurzaamheid.
Wat ik zelf doe
Voordat ik onderzoeker werd, was ik een vegetarische/veganistische kok en daarom wissel ik altijd recepten uit met vrienden en familie. We moeten onze voedselverspilling en vleesconsumptie verminderen.
Tips voor jou
Wees een actieve burger, en maak gebruik van je netwerken en interesses. Ik geloof dat individuele acties het meeste effect hebben als ze verbonden zijn met een bredere community. 'Eten' is een leuke manier om een positieve impact te hebben. Je kunt ook lid worden van een lokale actiegroep voor een onderwerp dat je aan het hart gaat, een initiatief starten met andere studenten of een brief schrijven naar de gemeente Eindhoven. We kunnen je adviseren bij het Sustainability Core Team, vraag het gewoon!
"Op gemeentelijke grond mag iedereen een eigen moestuin beginnen"
Dr. Lotte Meijer, houdt zich in het Sustainability Core Team bezig met bestuur en beleid.
Mijn ideale werkdag
Ik begin met een gezamenlijke meeting met het Sustainability Core Team. In de middag werk ik aan mijn overzicht van de initiatieven en neem ik neem contact op met de Gate om onze samenwerking te versterken. Maar al mijn werkzaamheden zijn niet echt te vangen in één werkdag… Mijn opdracht is eigenlijk vooral de vertaalslag te maken van onderzoek naar praktijk en andersom. En mensen blij maken door orde te scheppen in de chaos rondom duurzaamheidsintitiatieven aan de TU/e.
De realiteit
We zijn vrij onderbezet als team en zijn nu voornamelijk nog brandjes aan het blussen. Ik hoop echt dat we (het liefst komend jaar al) eerste worden in de SustainaBul ranking, maar daarvoor moet er nog een hoop veranderen op het gebied van beleid en monitoring.
Te nemen stappen
We beginnen met het in kaart brengen van het netwerk rondom de TU/e, hoe we er voor staan in relatie tot anderen, en hoe de regels en beleidsonderwerpen duurzaamheidsiniatieven kunnen verhinderen of versnellen.
Wat ik zelf doe
Ik heb thuis een eigen moestuin en woon in een goed geïsoleerd nieuwbouwhuis dat zo goed als klaar is voor een warmtepomp. Helaas zijn we nog niet volledig van het gas af, dat had ik graag gewild maar dat was te complex voor de aannemers tijdens de bouw van ons huis. We hebben wel zonnepanelen, genoeg om onze elektrische auto met zonne-energie op te laden. Maar zelf doe ik toch het liefst alles met de fiets. Ook met kinderen heb ik de auto nauwelijks nodig, ik vervoer ze in de fietskar naar de opvang op de TU/e.
Supertip
In 2014 is door wethouder Scheurs in Eindhoven een convenant getekend dat toestaat dat je op gemeentelijke grond je eigen moestuin mag beginnen. Zo zijn we een aantal jaren terug vlak bij de Woenselse markt een moestuin begonnen, die nu al aardig groot is geworden. Als je dus ergens een dood perkje ziet, een ongebruikte parkeerplaats, of een stuk braakliggend terrein van de gemeente: wat let je?
Ik probeer mijn kinderen (de toekomstige generatie) zo veel mogelijk de wonderen van deze wereld te laten zien. Wij zijn als gezin naar IJsland op vakantie geweest, maar wél met onze eigen elektrische auto (op de boot), in plaats van met het vliegtuig.
Welke vereniging durft totaal te stoppen met wegwerpplastic?
In overleg met de dertien verenigingen die meedoen met het SUMAP project, voluit Sustainability Managers Project, koos GO Green Office een ambitieus doel. “Voor verenigingsbrede evenementen zullen we tegen het einde van het academiejaar 21/22 een verbod op plastic voor eenmalig gebruik invoeren", zegt Meie Kleijburg,Campus Relations Manager voor GO Green Office. “Dit is het zogenoemde single use plastic convenant. Binnen dit convenant tekenen de verenigingen ervoor om vanaf het einde van dit academisch jaar géén wegwerpplastic meer te gebruiken tijdens hun verenigingsactiviteiten. Denk hierbij aan wegwerpbordjes, -bekers, -rietjes, piepschuim en dergelijke.Quadrivium, J.D. van der Waals, s.v. Intermate, SvBMT Protagoras en Cosmos hebben al getekend.”
Ook al zijn veel verenigingen goed op pad met het gebruik van de festival hardcups, het volledig verbannen van single-use plastic is erg lastig. Je mag dan bijvoorbeeld bij een evenement ook geen krentenbollen meer uitdelen die per zes zijn verpakt in plastic.
“Dit soort langetermijnkeuzes van verenigingen moeten zij vastleggen op officiële Algemene Leden Vergaderingen. Een andere worsteling is het gebruik van plastic wegwerpbekertjes aan het einde van borrels. Wie nog wat drank overheeft in zijn glas, maar zo snel mogelijk moet vertrekken uit de borrelruimte, giet die over in een plastic beker zodat het mee kan naar buiten. Dit laatste plastic bekertje bleek voor veel besturen een grote drempel om het convenant te ondertekenen”, zegt Kleijburg. Toch peinst ze er niet over om het convenant aan te passen.
Kwaliteit boven kwantiteit
“We denken juist graag mee met de besturen die nog niet getekend hebben. Tot welke mate is hun single-use gebruik wel te verminderen? Zo heeft bijvoorbeeld DEMOS nog niet getekend, maar wel hardcups aangeschaft. Zij gebruiken hierdoor tijdens hun drie jaarlijkse open feesten alleen al 10.000 plastic bekertjes minder en ze besparen ook bij normale feesten. Sinds de switch naar hardcups in februari 2022 zijn er al 30.000 bekers bespaard.” Het GGO-team heeft besloten dat de kwaliteit van het convenant boven de kwantiteit gaat.
SUMAP, geïnitieerd door GO Green Office, kent behalve een kennisuitwisselingsproject voor besturen, ook een ludiek element. Deze ‘challenge’ kent een beloningssysteem voor alle duurzame implementaties tijdens een bestuursjaar, legt Kleijburg uit. “Zo ontstaat er een jaarlijks overzicht over welke vereniging het meeste voortgang heeft gemaakt op gebied van duurzaamheid. De beste drie van dit moment zijn 1. Intermate, 2. Cosmos en 3. Van der Waals.”
Kleijburg weet dat vijf verenigingen een duurzaamheidscommissie hebben aangesteld. “Zij houden zich bezig met analyses over het energieverbruik van hun verenigingen of faciliteren een duurzaamheidscompetitie tussen de al bestaande commissies van een vereniging.”
Al met al vindt ze dat er enorm veel draagvlak aan het ontstaan is binnen de TU op gebied van duurzaamheid. “Ik ben blij dat er nu 21 verenigingen (naast de dertien oorspronkelijke zijn nu ook zeven sportverenigingen aangesloten-red.) en twee koepelvereniging zich met regelmaat bezighouden met verduurzamen. Helaas moet er op beleidsniveau aan de TU/e nog enorm veel gebeuren, maar ik hoop dat de universiteit beseft dat zij enorm dankbaar moet zijn voor de inzet van zo veel studenten en docenten op dit gebied en dit met open armen gaat ontvangen.”
Discussie