- De universiteit
- 07/06/2024
Cursor bezoekt ‘zusterkrant’ Omnibus in Denemarken
Onlangs reisde ik naar Denemarken voor een uitwisseling. Het idee daarachter was de werkwijzen vergelijken en in de breedste zin van het woord van elkaar te leren. De collega’s van Omnibus, de ‘Cursor’ van Aarhus University, waren erg aardig en deelden veel inzichten. Het blijkt dat de druk op de universiteitspers in Denemarken misschien wel een stap verder is dan in Nederland: ze zijn onlangs twee onafhankelijke universiteitskranten kwijtgeraakt en een derde staat op het punt om achter een inlogmuur te worden geplaatst.
Ik heb onderzocht welke universiteiten in Europa onafhankelijke kranten hebben. Daarbij kwam ik al snel bij Omnibus, het universiteitsblad van Aarhus University in Noordwest-Denemarken. Ik nam contact op, ze stonden open voor het idee en de rest is geschiedenis. We hebben urenlang gepraat en veel vergelijkingen gemaakt, maar ik zal niet te diep ingaan op mijn vakgebied om het leesbaar te houden. Een paar onderwerpen die opvielen deel ik wel graag, zeker omdat ze linken aan de Nederlandse context.
Gratis taallessen
Denemarken heeft een aantal overeenkomsten met Nederland. Dat maakt nieuwe ideeën toepassen makkelijker. Daarnaast zet Denemarken zich sterk in voor taalverwerving om de integratie te verbeteren. Taallessen zijn gratis, elke dag beschikbaar, meermaals per dag zelfs, op locatie en online. Geen excuses dat het niet past in het schema, dus. Ik vroeg me af of er interessante effecten zijn op buitenlandse studenten en werknemers. Hier heb ik meermaals gehoord dat internationale studenten in Eindhoven zich eenzaam voelen en/of moeite hebben om contact te maken met Nederlandse studenten. Denen staan bekend als een volk waar je moeilijk mee bevriend raakt. Zou het spreken van hun taal – al is het maar een beetje – een verschil maken?
Buddies en beerpong
Naast de journalisten van Omnibus sprak ik ook met collega's van Aarhus University zelf. Sigrun Schaumburg-Müller is internationaal coördinator bij het Studenterhus in Aarhus, een plek waar studenten een thuis hebben en andere studenten kunnen ontmoeten. Ze erkent dat het moeilijk kan zijn om bevriend te raken met de Denen, maar ze denkt wel dat het spreken van de Deense taal echt kan helpen.
“We organiseren veel activiteiten voor zowel Deense als internationale studenten. Ik kom regelmatig internationale studenten tegen die zich eenzaam voelen of het moeilijk vinden om (Deense) vrienden te maken.”
“We proberen ze aan een buddy te koppelen via een gemeenschappelijke interesse, bijvoorbeeld een taal die ze spreken en een taal die ze leren en vice versa. Of gewoon middels activiteiten die bijna iedereen wel leuk vindt, zoals pubquizzen of filmavonden.”
Het gerucht gaat dat beerpong hier de echte winnaar is. “Na een paar biertjes worden wij – de Denen – wat losser, dus dan is het misschien makkelijker om vrienden te maken”, zegt ze met een knipoog. “Maar als je een beetje Deens kunt spreken, breekt het ijs gewoon sneller.”
“Vroeger waren de (taal)lessen gratis, maar we zagen dat studenten sneller afhaakten als er andere verplichtingen om de hoek kwamen, zoals examens. Nu moet je geloof ik een kleine borg betalen, maar die krijg je terug als je slaagt voor de test. We zien dat dat echt helpt om ervoor te zorgen dat de studenten naar de les blijven komen.”
Kantineprijzen
Een bezoek aan de kantine van Aarhus University kon niet uitblijven. Ik was nieuwsgierig naar de prijzen van het eten na de klachten van mensen over de TU/e-kantineprijzen. Hier had je als 'standaard' het buffet met kleine en grote bakjes die je zelf kon vullen met gezonde vegetarische gerechten. Klein bakje met een stukje brood erbij omgerekend ongeveer 3 euro, grotere bak (volwaardige maaltijd) ongeveer 4,50 euro. Als je weet dat eten in Denemarken sowieso al een stuk duurder is dan in Nederland, dan is dit een lage prijs voor een volledige gezonde maaltijd.
Behoud van talent
De Deense overheid is onlangs ook meer gaan investeren in het behoud van studenten na het afronden van hun studie. Zij kampen met hetzelfde probleem als wij in Nederland: in veel sectoren hebben ze te weinig werknemers, vooral in de kenniseconomie.
Dorte Føns Sørensen van het internationale center is druk bezig met retentieprogramma's. "We zijn een aantal jaar geleden begonnen tijdens Covid en pas nu kunnen we de resultaten meten aangezien het een tijd duurt voor de student zijn programma afrondt. Dus op dit moment is het moeilijk om cijfers te vergelijken, omdat we er nog niet zoveel hebben. Maar we zien nu wel een stay rate van 50 procent van internationale Aarhus University studenten met een volledige graad."
Een recent rapport (Nuffic, 2022) beschrijft de Nederlandse stay rate: na vijf jaar was 24 procent nog hier. Zou het Deense taalprogramma iets te maken hebben met de hogere Deense stay rate? "Dat is niet zeker te zeggen, daarvoor hebben we meer gegevens nodig en over een langere periode. Maar ik denk dat het leren van de taal een positieve invloed heeft, zowel om contact te maken met de Denen als om je kansen op de arbeidsmarkt te vergroten en je weg te vinden in de werkcultuur."
Føns Sørensen: “Naast het nationale taalprogramma hebben we ook veel lokale initiatieven die worden gesubsidieerd om internationale studenten te helpen met een soepele landing in de gemeenschap en ze voor te bereiden op de Deense arbeidsmarkt.” De belangrijkste voorbeelden zijn ‘Kickstart your stay in Denmark’ en ‘Dare to Danish’.”
De projectleider legt ook uit dat de regio veel studentenaccomodaties heeft voor nieuwe studenten en promovendi – sommige beheerd door de universiteit zelf – waardoor huisvesting een veel minder groot probleem is dan in Eindhoven. “Ze delen vaak een aantal faciliteiten, zoals een keuken, wat hen ook helpt om mensen te ontmoeten en zich verbonden te voelen,” weet ze.
Omnibus
Het Omnibus-team werkt met zowel ervaren beroepsjournalisten als studentredacteuren. Dat laatste heeft Cursor in het verleden ook goed gedaan, maar daar is de redactie ermee gestopt vanwege de tijd die het kostte om de bètastudenten te begeleiden bij hun schrijfvaardigheden en het gebrek aan tijd dat er binnen Cursor was.
Het hebben van studentredacteuren is wel erg nuttig: de studenten brengen een ander perspectief mee en hebben ook een beter netwerk in de studentenwereld. Het enthousiasme van de studentredacteuren bij Omnibus maakte mij in ieder geval ook enthousiast. Dus we gaan dit concept misschien binnenkort toch weer invoeren bij Cursor, zeker nu we wat meer mankracht hebben voor de begeleiding (laat het weten als je interesse hebt).
Universiteitskranten opdoeken
De onafhankelijkheid van de universiteitspers is een zeer relevant onderwerp in zowel Nederland als Denemarken. De Nederlandse minister van onderwijs benadrukte onlangs het belang van vrije universiteitspers na meerdere incidenten van vermeende druk op redacties in heel Nederland, waaronder Cursor.
Onlangs zijn twee onafhankelijke universiteitskranten in Denemarken gesloten, die van de Business School in Kopenhagen (WIRE) en die van de universiteit van Roskilde (RUC Paper).
Achter een muur
Nu blijkt dat de University of Copenhagen kosten moet besparen en daarvoor een hervorming heeft opgezet. Als onderdeel van dit proces stelde het Senior Management Team daar voor om Uniavisen (de onafhankelijke krant van de University of Copenhagen) achter een inlogmuur te plaatsen. Dat betekent dat alleen medewerkers en studenten van de University of Copenhagen het nieuws kunnen lezen als het voorstel wordt aangenomen. De hoofdredacteur van Omnibus Marie Groth Andersen schreef een opiniestuk over hoe deze ontwikkeling haar zorgen baart.
Andersen in het opiniestuk dat bedoeld is om discussie op te wekken: ‘Een onafhankelijke universiteitskrant hoort niet achter een inlogmuur. Toch stelde het Senior Management Team van de University of Copenhagen voor dit te doen met Uniavisen als onderdeel van een grote hervorming van de universiteit. Het is moeilijk om dit concrete voorstel anders te zien dan een poging van het Senior Management Team om zichzelf te vrijwaren van publieke kritiek.’
Maatschappelijke relevantie
Andersen is er zeker van dat de universiteitskrant ook buiten de universiteit relevant is. ‘Lokale en landelijke media pikken regelmatig dingen op die wij of Uniavisen schrijven. Maar ook studenten uit Aarhus lezen de universiteitskrant van de University of Copenhagen en verwijzen naar hun artikelen. Dat zou ook niet meer kunnen als dit voorstel wordt aangenomen.’
In Nederland heeft elke universiteit een onafhankelijk nieuwsmedium en de rol is hetzelfde als in Denemarken. De hoofdredacteur van Omnibus vindt het essentieel dat alle Deense universiteiten ook een eigen onafhankelijke universiteitskrant hebben, zoals ze haar opiniestuk afsluit: ‘Op universiteiten zeggen ze meestal met trots dat ze verdedigers zijn van de vrijheid van meningsuiting, academische vrijheid en kritisch denken. Die rol omvat ook het bewaken van het open debat - en dat doe je niet door het weg te stoppen.’
Ik zou zeggen: wat een verstandig advies van Andersen, mocht er ooit (nogmaals) zo’n suggestie – het achter een inlogmuur/betaalmuur of het op het intranet zetten van de universiteitskrant – in Nederland wordt gedaan. En ondertussen blijf ik de ontwikkelingen bij onze noordelijke bijna-buren op de voet volgen.
Discussie