Onderzoek: scholen ‘roven’ lerarenopleidingen leeg

Ruim de helft van de leraren in opleiding krijgt voor het afstuderen al een eerste onderwijsbaan aangeboden, blijkt uit onderzoek. Het gevolg: ze doen langer over het afmaken van hun studie, waardoor het lerarentekort nog verder oploopt. Jan van der Veen, hoogleraar bij de Eindhoven School of Education, zegt dat aan de TU/e na het eerste jaar van de masteropleiding één op de drie studenten al een baan heeft.

door
foto Dudarev Mikhail / Shutterstock

Alle inspanningen van het kabinet ten spijt nemen de tekorten aan leerkrachten nog altijd toe. Ook het voortgezet onderwijs wacht met smart op afstudeerders van de lerarenopleidingen. Maar deze studenten lopen eerst stage - en dat bij diezelfde scholen die juist naarstig op zoek zijn naar extra mensen voor de klas.

Van het een komt vaak het ander, concludeerden de journalisten van onderzoeksplatform Investico. In opdracht van Het Onderwijsblad, dagblad Trouw en opinieblad De Groene Amsterdammer enquêteerden zij ruim zeshonderd jonge docenten in het voortgezet onderwijs. Daaruit blijkt dat maar liefst 58 procent van de respondenten al een eerste betaalde baan van hun stageschool kreeg aangeboden terwijl ze nog studeerden.

ESoE-hoogleraar Jan van der Veen zegt dat dit zeker ook aan de TU/e voorkomt. "Plusminus tien procent van onze studenten heeft al bij aanvang van de masteropleiding een baan en na een jaar loopt dat op naar één op de drie."

De keerzijde van deze groenpluk is dat het studietempo eronder lijdt. Van de studenten die studievertraging hebben opgelopen, noemt ruim de helft (53 procent) het vroegtijdig aannemen van een onderwijsbaan als een van de redenen. Van der Veen zegt dat de ESoE aan de student die al tijdens de studie een baan aanvaardt, vraagt om een niet te grote aanstelling te nemen in verband met het afronden van de studie. "De school vragen we om ook in de gewijzigde setting voor goede coaching te zorgen."

Langstudeerders

De onderzoeksjournalisten van Investico spraken met veertig opleiders en onderwijsbestuurders en ook zij zijn niet blij met de ‘studentenroof’, onder meer omdat het aandeel langstudeerders bij de lerarenopleidingen erdoor zou toenemen. Bij de Hogeschool Rotterdam zou het gaan om duizend langstudeerders op vierduizend studenten, schrijft Trouw. Van de studenten aan de lerarenopleiding natuurkunde zou zelfs tot 95 procent al in het tweede jaar een aanstelling krijgen op een school.

Een bijkomend probleem is dat sommige middelbare scholen zoveel studenten in dienst nemen dat zij geen nieuwe stagiairs meer kunnen begeleiden. Want dat mogen alleen bevoegde docenten doen.

Van der Veen zegt over het algemeen tevreden te zijn over de mate van ondersteuning die afstudeerders van de ESoE krijgen als ze starten met een onderwijsbaan. "We hebben een intensief traject met de scholen in de regio: Begeleiding Startende Leraren. Dat richt zich op goede begeleiding van starters, in het bijzonder in de eerste drie jaar. Scholen hebben daar samen een mooie slag in gemaakt en we blijven hierop samenwerken. Ook geven we onze studenten mee dat na voltooien van hun startbekwaamheid doorgroeien in het beroep van belang is."

Corona-inhaalslag

Tot slot merkt Van der Veen nog op dat op dit moment alle scholen kijken hoe ze de 'corona-inhaalslag' kunnen maken. "Dat lukt niet alleen met al werkzame docenten. Op beperkte schaal kunnen onze studenten daar ook een rol in vervullen. Hier liggen wel kansen voor andere TU/e-studenten om kennis te maken met het werken op een school, denk aan één-op-één bijles of het ondersteunen van kleine groepen leerlingen met achterstanden. Ze werken dan als persoonlijk assistent van de leraar. Met Euflex, het uitzendbureau van de universiteit, kijken we hoe de TU/e kan helpen een bijdrage te leveren met betrekking tot deze behoefte van scholen waar we veel mee samenwerken."

Deel dit artikel