“Met meer dan zevenhonderd deelnemers is deze 34e editie de grootste tot nu toe”, zegt Emilia Barakova, General Chair van de conferentie en universitair hoofddocent aan de faculteit Industrial Design. Haar onderzoek richt zich op sociale robots en embodied intelligent agents die mensen ondersteunen via sociale interactie en mentale ondersteuning in de zorg, het onderwijs en het dagelijks leven. Barakova werkt aan toepassingen voor een breed scala aan gebruikers, van kinderen met autisme en neurotypische leerlingen tot ouderen en mensen met een verstandelijke beperking die extra ondersteuning nodig hebben.

Ethische overwegingen

Tijdens de RO-MAN-conferentie onderzoeken experts hoe we een toekomst kunnen vormgeven waarin sociale robots mensen optimaal ondersteunen en effectief met hen samenwerken. “Het is een multidisciplinair veld dat expertises uit de techniek, sociale wetenschappen (psychologie, communicatie), geesteswetenschappen en cognitieve wetenschappen integreert om robots te ontwikkelen die naadloos kunnen communiceren met mensen”, zegt Barakova. De vraagstukken variëren van technologische uitdagingen, zoals navigatie en spraak- of gezichtsherkenning, tot psychologische kwesties: hoe zorgen we ervoor dat robots sociaal worden geaccepteerd, betrouwbaar zijn en effectief kunnen communiceren?

Ethische vragen staan centraal in het vakgebied en tijdens de conferentie. Kan bijvoorbeeld de zorg voor ouderen of jonge kinderen aan robots worden toevertrouwd? “Veel mensen benadrukken dat de warmte en zachtheid van menselijk contact niet door robots kan worden vervangen”, legt Barakova uit. “Het is cruciaal om zorgvuldig te overwegen welke interacties robots hebben met mensen, met welke groepen en op welke manier.”

Tegelijkertijd laten onderzoeken zien welke voordelen robots kunnen bieden. "Zo kunnen robots kinderen met autisme helpen sociale vaardigheden te ontwikkelen door situaties te creëren waarin het kind reageert en vervolgens een positieve, sociaal gepaste reactie terugkrijgt. Veel kinderen vinden interactie met mensen moeilijk, maar oefenen met robots in een veilige omgeving helpt hen om deze vaardigheden uiteindelijk succesvol in de echte wereld toe te passen, zoals onze klinische studie laat zien.”

Empathie en vertrouwen

Een van de workshops richt zich op het creëren van empathische robots. Empathie is essentieel voor natuurlijke interacties tussen mens en robot en gaat veel verder dan eenvoudige emotieherkenning of -weergave. Omdat intrinsiek empathische machines nog niet bestaan, ligt de focus eerst op het begrijpen van menselijke empathie en de rol van non-verbale communicatie, zoals lichaamstaal en stemexpressie. Door inzichten uit psychologie, taalkunde en sensortechnologie te combineren, werken onderzoekers aan een eerste blauwdruk voor écht empathische robots.

Een andere grote uitdaging in sociale robotica zijn de vooroordelen die mensen hebben. Vaak zijn mensen sceptisch: ze vrezen dat robots hun werk overnemen, maken zich zorgen over fysieke veiligheid of privacy, of zijn simpelweg bang voor het onbekende. Vertrouwen opbouwen is daarom een van de kernonderwerpen van de conferentie.

"Het is essentieel dat we robots inzetten op manieren die mensen ondersteunen. Daarvoor moeten ze eerst breed geaccepteerd en omarmd worden", zegt Barakova. "AI-gestuurde robots zijn er niet om ons te vervangen, maar om ons te helpen, en deze conferentie is een stap in die richting.”

De RO-MAN-conferentie vindt plaats van maandag 25 augustus tot en met vrijdag 29 augustus. Voor het volledige programma en praktische informatie, bezoek je de website van de conferentie.