Afscheid Lucas Asselbergs: “Ik ben een Studium Generalist”

Lucas Asselbergs nam woensdagavond afscheid van de TU/e en van Studium Generale, het bureau waarvan hij zestien jaar hoofd was. In de Blauwe Zaal voelde interviewer Frénk van der Linden hem – tussen de muzikale verrassingen door – aan de tand over zijn labradoodle-mentaliteit, het verlies van Gaslab, het streven om mensen in hun kracht te zetten, en zijn liefde voor Jeanette.

door
foto Maud Staassen

Als de teamleden van Studium Generale afscheid nemen van ‘hun’ Lucas Asselbergs, dan doen zij dat natuurlijk met een tot in de puntjes voorbereide voorstelling. En zo ging het woensdagavond in een tot de nok gevulde Blauwe Zaal. Een thuiswedstrijd voor Asselbergs, die met pensioen gaat na 35 jaar aan de TU/e, waarvan de laatste 16 als hoofd van Studium Generale. 

Rode draad van het tot ‘Avond van Asselbergs’ omgedoopte afscheid zijn de vragen van meesterinterviewer Frénk van der Linden. Vrolijke en virtuoze onderbrekingen worden verzorgd door studentenmuziekvereniging Quadrivium: nu eens marcheert er plots een fanfare over het podium, dan weer doet a-capellazang het publiek de adem inhouden. De grootste muzikale verrassing komt echter van Asselbergs zelf, die op de vleugel al improviserend het slotakkoord van de avond verzorgt.  

Pleaser

Muziek is een groot deel van Asselbergs identiteit. Hij arrangeert en de piano is zijn grote liefde, maar hij speelt ook vele andere instrumenten. Niettemin leek er aanvankelijk een academische loopbaan voor hem in het verschiet te liggen: hij studeerde psychologie in Utrecht en promoveerde bij wat nu het Trimbos Instituut heet, onder de hoede van oud-D66-senator Paul Schnabel. 

Toen Asselbergs de doctorstitel op zak had, besloot hij echter voor het eerst in zijn leven zijn kont tegen de krib te gooien: “Ik koos voor de muziek en stelde daarmee natuurlijk mijn ouders teleur.” Zijn basishouding is die van een pleaser. “Ik ben een soort labradoodle.” Het is een instelling die hij intussen heeft omarmd en gekanaliseerd: “Als het moet, kan ik ook hard zijn.” 

Dummies

Een andere eigenschap die Asselbergs karakteriseert, is dat hij zijn liefhebberijen en vaardigheden altijd in de breedte is blijven nastreven. Het is een houding die hem een rijk leven opleverde, maar hem er wellicht van weerhouden heeft de top te bereiken op één gebied. “Ik ben een Studium Generalist”, reageert hij ad rem wanneer Frènk van der Linden hem hierop bevraagt.

Zo combineerde hij zijn werk op de TU/e in de jaren negentig met een moordend schema van zo’n honderd muziekoptredens per jaar. En wie zijn woon- annex muziekkamer kent, weet dat daar een hele reeks muziekinstrumenten te vinden is: van piano tot drums en van accordeon tot ukelele. Asselbergs bespeelt ze allemaal. 

Studentenpsycholoog

Hoewel zijn muzikale carrière Asselbergs geen nummer 1-hit opleverde, was deze niettemin succesvol. Met het orkest van Boulevard of Broken Dreams won hij een Edison. En met jazzband de Handsome Harry Company toerde hij zeventien jaar door Europa en maakte hij zeven cd’s. Toen hij in 1991 begon bij Studium Generale, was dat dan ook als muziekprogrammeur.

Daar ontmoette hij Jeanette Schoumacher, die meer werd dan een collega. In 1998 verliet hij tijdelijk Studium Generale om studentenpsycholoog en trainer te worden bij STU, de voorloper van ESA. Hierna volgde een baan als beleidsmedewerker bij de faculteit Industrial Design.

Handdoeken

Tot vorig jaar, toen Schoumacher pensioneerde, is het echtpaar altijd samen blijven werken. Ook toen Asselbergs in 2009 terugkeerde naar Studium Generale, dit keer als hoofd. Hun gezamenlijke projecten waren de lustrumvieringen en de TU/e-exposities tijdens de Dutch Design Week.

Samenwerken kunnen de twee dan ook als de beste, stelt Asselbergs, terwijl hij een blik werpt op Schoumacher, die met dochters en kleinkinderen op de eerste rij zit. “Of we nu samen koken, in de tuin werken, of – om maar wat te noemen – wasmachine na wasmachine vullen met zwarte handdoeken.” 

Dit laatste voorbeeld vond plaats tijdens het TU/e-lustrum van 2021, toen het management van headliner Typhoon liet weten dat de kleedkamer voorzien diende te zijn van grote stapels ‘nieuwe, maar wel gewassen’ zwarte handdoeken. 

Week van Asselbergs

De Avond van Asselbergs is de apotheose van een Afscheidsweek vol cultuurprogramma’s, die de mens Lucas Asselbergs elk op hun eigen manier typeren. Zo blijkt de verrassingsfilm op maandag Blonde Dolly te zijn, een rolprent uit 1987 over de moord op een prostituee. De titel heeft een wat lagere IMDB-score dan de gemiddelde film die Studium Generale in de Zwarte Doos draait, maar Dolly heeft één troef: op de titelrol staat Asselbergs naam achter het kopje filmmuziek. 

“Ik was hiervoor gevraagd, omdat de sound van het orkest waarvoor ik arrangeerde paste bij de film, die zich in de jaren vijftig afspeelt. Fantastisch om de film weer te zien, al vrees ik de evaluatie van de bezoekers.”

Op dinsdag volgt een optreden van Vincent van Amsterdam, die zich heeft toegelegd op klassiek accordeon. “Dit past heel erg bij Studium Generale: je in aanraking brengen met onverwachte ervaringen van schoonheid. De accordeon met dat volkse imago, waar dan opeens prachtige klassieke muziek uit komt.” 

Het woensdagprogramma is gewijd aan Asselbergs’ wortels in de psychologie, met een lezing over behandelmogelijkheden voor psychopathie.

Afsluiter op donderdag is een persoonlijke lezing waarin cabaretier Erik van Muiswinkel terugblikt op zijn loopbaan. De link met Asselbergs is een onverwachte: Van Muiswinkel is een jeugdvriend. “Toen we een jaar of twaalf waren, speelden we samen cabaretvoorstellingen op de Haarlemse cricketclub, waar we beiden lid waren. 

Verstoppertje 

Met interviewer Van der Linden laat Asselbergs de programma’s de revue passeren die hem het meest zijn bijgebleven. Zoals die keer dat een man met pedoseksuele gevoelens hierover kwam vertellen. “Hij bracht die gevoelens niet in praktijk, maar het was natuurlijk heel ingewikkeld en delicaat. Hoewel ik vooraf zorgvuldig had gecommuniceerd over het hoe en waarom van deze keuze, maakte het College van Bestuur na afloop toch duidelijk dat meer afstemming gewenst was geweest.”

Van recenter datum was de avond waarop artist in residence Stefano Keizers verstoppertje speelde met hordes studenten in Auditorium. “Heel onverwacht en out of the box.” Omgekeerd is Asselbergs ook nog niet uit Keizers’ gedachten verdwenen: in een videoboodschap brengt hij zijn afscheidswensen over. 

Gaslab

En dan de pijnpunten. Asselbergs staat stil bij het diepe verdriet toen Corine Bolwerk, collega en decennia lang een vaste waarde bij Studium Generale, ziek werd en in 2022 overleed. 

En waar heeft hij in retrospect het meeste spijt van? “Het opgeven van Gaslab.” Voor de verhuizing naar Luna en de Blauwe Zaal, herbergde dit gebouwtje achter Vertigo het podium van Studium Generale. “De TU/e kampte met ruimtegebrek en daar had ik ook begrip voor.” 

Maar toch. “Achteraf gezien had ik me aan het Gaslab vast moeten ketenen, om me gillend en spugend af te laten voeren”, zegt hij half lachend, half serieus. Tegenover deze verloren slag staat overigens ook een overwinning: “Het behoud van ons aandeel in het USE/ITEC-programma voor academische vorming.”

Warmte

Wat vond Asselbergs, concluderend, het mooiste aan zijn baan? Iets wat zijn ouders hem hebben voorgeleefd: “Zij lieten mij vrij, zaten er niet bovenop, maar stimuleerden me wel in alles wat ik nastreefde. Als leidinggevende heb ik hetzelfde proberen te doen: mensen in hun kracht zetten. Kijken waar ze zich naartoe ontwikkelen, wat hen het gelukkigst maakt en hen daarin stimuleren, of dat nu binnen of buiten Studium Generale was.”

Wat hij beschouwt als zijn grootste wapenfeit ligt in het verlengde hiervan: het tot een hecht team smeden van ‘zijn’ club mensen, zodat die elkaar aanvullen en inspireren. Hij besluit: “Uit warmte komen de mooiste dingen voort.” Zoals deze Avond van Asselbergs. 

Ichi-go ichi-e

The day after ruimt Lucas Asselbergs met hulp van Schoumacher zijn werkkamer in Auditorium leeg, om plaats te maken voor zijn opvolger Olga Coolen. Hoe kijkt Asselbergs terug op zijn afscheidsavond? 

“Ken je het begrip ichi-go ichi-e? Het is een Japanse variant op carpe diem, pluk de dag, maar dan veel filosofischer: het verwijst naar het moment dat er nu is en nooit meer terugkomt.” Als dat laatste besef doordringt, krijgt hij het even te kwaad. 

Daarna: “Het staat in schril contrast met onze huidige vluchtige cultuur, waarin we door al het zappen en swipen allemaal de aandachtsspanne van een goudvis hebben. Daar was gisteren in de Blauwe Zaal geen sprake van: iedereen was met volle aandacht aanwezig. Eigenlijk is ichi-go ichi-e ook waar Studium Generale voor staat: het creëren van unieke, waardevolle momenten.”   

Deel dit artikel