Voor de eerste keer stemmen, hoe is dat?

Met de val van het vorige kabinet gaat stemgerechtigd Nederland eerder dan verwacht opnieuw naar de stembus. Voor studenten die in de tussentijd achttien zijn geworden, is dat een geluk bij een ongeluk. Cursor sprak drie studenten die deze verkiezingen voor het eerst hun stem uitbrengen.

door
foto Rene Notenbomer / iStock

Tijdens de vorige verkiezingen op 22 november 2023 konden ze nog net niet meestemmen. Inmiddels zijn Yannick van Dooren (18), Koshin Guha (19) en Rutger Idema (19) - (toevallig) alledrie studenten Computer Science - de achttien gepasseerd. Naast hun studiekeuze zijn ze ook over het stemrecht eensgezind: mogen stemmen is een heel goed gevoel, vinden ze. “Ik sta echt te popelen om te kunnen stemmen”, aldus Van Dooren.

Politieke interesse

Interesse in de politiek is voor geen van hen nieuw. “Ik vond politiek altijd al interessant. Niet alleen de Nederlandse, maar bijvoorbeeld ook de Amerikaanse politiek”, vertelt Van Dooren. Met zijn nieuwverworven stemrecht is hij wel alerter op politiek nieuws. “Ik mag nu natuurlijk stemmen, en het is wel belangrijk dat ik weet waarop ik stem. Dus ik ben alerter wanneer er politieke dingen voorbijkomen op televisie en ik doe meer onderzoek dan voorheen.”

Ook Guha en Idema volgden zowel buitenlandse als Nederlandse politiek al voordat ze 18 werden. Ze waren al goed op de hoogte van wat er speelde en tijdens de vorige verkiezingen - toen ze nog op de middelbare school zaten - vulden ze bijvoorbeeld de StemWijzer in. “Dit deden we met de hele klas, om te zien wat iedereen zou stemmen als we zouden mogen stemmen”, vertelt Guha. 

Ik heb verschillende online testen gedaan, zoals StemWijzer en PartijenWijzer

Koshin Guha
Student

Idema deed daarnaast ook mee aan Model European Parliament (MEP). Een simulatie waarbij middelbare scholieren het Europees Parlement naspelen om te kunnen ervaren hoe het is om in de stoel van een Europarlementariër te zitten. “Dat was echt een kans om iets nieuws en buitengewoons te doen. Die hele ervaring was heel waardevol.”

Voorbereiden

Van hypothetische stemwijzers en simulaties is nu geen sprake. Op 29 oktober mogen de drie studenten ‘voor het echie’ naar de stembus. Hoe ze zich daarop voorbereiden? Heel veel onderzoek doen. “Ik heb verschillende online testen gedaan, zoals StemWijzer en PartijenWijzer. Deze hebben mij geholpen om een beeld te krijgen welke partijen in lijn zijn met mijn perspectieven”, zegt Guha. “In Nederland hebben we geen twee-partijensysteem zoals in de VS of andere landen. Hierdoor hebben we heel veel partijen waaruit we kunnen kiezen en er is ook nog eens veel overlap tussen al deze partijen.”

NOS op 3 maakt video’s van alle partijprogramma’s. Die zijn handig om te kijken

Rutger Idema
Student

Zijn toppartijen, op basis van de online tools, legt hij vervolgens langs elkaar door onder andere de partijprogramma’s door te nemen en debatten te kijken. “Ik probeer een beetje van alles te doen”, zegt hij. Van Dooren en Idema sluiten zich bij deze tactiek aan. Alleen een stemwijzer invullen vinden ze niet voldoende. “Dan krijg je bolletjespolitiek”, zegt Idema. “Zo zie je alleen of een partij voor of tegen is, maar vaak heb je meer context nodig om het goed te begrijpen.” Wie geen tijd heeft om alle partijprogramma’s door te nemen geeft hij als tip: “NOS op 3 maakt samenvattingsvideo’s van alle partijprogramma’s. Die zijn ook heel handig om te kijken.”

Thema’s

Bij de vraag welke thema’s de studenten interessant vinden, noemen ze alledrie de huizenmarkt. Guha heeft het over de huurbevriezing van sociale huurwoningen die zou ingaan, maar met de val van het kabinet toch weer niet. “Ik woon in een van de Haven-gebouwen. Dat is sociale huur, dus dit had effect op mij”, legt hij uit. En ook de koopmarkt speelt mee in hun stem. “Ik wil later ook gewoon iets kunnen kopen”, zegt Van Dooren hierover.

Ga in gesprek met mensen die het niet met jou eens zijn, om de andere kant ook te begrijpen

Koshin Guha
Student

Naast dit gedeelde thema hebben de studenten ook individuele onderwerpen waar ze geïnteresseerd in zijn. Zo zegt Van Dooren te kijken naar plannen rondom kernenergie, heeft Idema het over inflatie en prijsstijgingen, en stelt Guha dat hij vooral benieuwd is hoe alle budgetten worden verdeeld.

Stemrecht

Al met al zijn deze studenten goed voorbereid en vooral erg enthousiast om voor het eerst hun stem uit te brengen. “Het voelt goed om eindelijk inspraak te hebben in de maatschappij”, zegt Guha. Alledrie halen ze aan hoe belangrijk ze het vinden om je stemrecht te gebruiken. Idema: “Als je ergens mee zit in de wereld of Nederland en je wilt dat er iets aan wordt gedaan, dan moet je gewoon stemmen.” 

Wel benadrukken ze nogmaals dat het belangrijk is om een geïnformeerde keuze te maken. “Ga bijvoorbeeld in gesprek met mensen die het niet met jou eens zijn, om de andere kant ook beter te begrijpen”, zegt hij. En haal je informatie van zowel linkse als rechtse bronnen, vult Guha aan. “Als je je verdiept in bronnen van zowel links als rechts, begrijp je beide perspectieven en kun je vervolgens je eigen mening vormen.”

Stemlokaal MetaForum

TU/e’ers kunnen ook dit jaar weer op de campus stemmen. In MetaForum staat een stemlokaal dat van 7.30 tot en met 21.00 uur open is. Vergeet je stempas en je identiteitsbewijs niet! 

Deel dit artikel