Kuipers: “Astronaut staat op de schouders van reuzen”

Het eenmalig vergeten van de afzuigslang op het toilet -“de details mogen jullie er zelf bij bedenken”- leverde natuurlijk veruit de meeste lachers op. Het was één van de vele grappige weetjes en details in de kinderlezing van André Kuipers, gisteren in de Blauwe Zaal van de TU/e.

‘Hot-or-Not: The Next Generation’ was de naam van het techniekevenement dat het bedrijf Sioux zondag aan de TU/e hield. Het event -met onder meer ook een presentatie van TU/e-hoogleraar Maarten Steinbuch en optredens van robotband TeamDARE en TU/e-zorgrobot AMIGO- was vooral gericht op technici op het vlak van embedded systems en hun kinderen.

Mensen zijn altijd al op verkenning geweest, begint André Kuipers zijn betoog in de Blauwe Zaal, “We hebben de zee veroverd, zijn ónder water gegaan, het luchtruim ingegaan - allemaal plekken waar we eigenlijk niet thuishoren”. Bij al die ontdekkingstochten zijn vier typen mensen nodig, stelt de astronaut: dromers, denkers, doeners en durfals - durfals zoals de nietsvermoedende Russische hond Laika, in november 1957 het allereerste levende wezen in de ruimte. Tot de doeners behoren onder anderen de technici en ingenieurs die ruimtemissies mede mogelijk maken. Want alle schijnwerpers zijn gericht op de astronaut, “maar hij staat op de schouders van reuzen”.

Kuipers blikt niet alleen terug op de geschiedenis van de ruimtevaart, maar vooral ook op zijn eigen loopbaan. Op hoe hij eerder als arts bijvoorbeeld zijn landgenoot Wubbo Ockels mede voorbereidde op diens verblijf in de ruimte in 1985. Op hoe hij zich jaren later mocht klaarmaken voor zijn eigen twee missies in 2004 en 2011. Uitgebreid verhaalt hij over onder meer alle medische tests, de voorbereidende paraboolvluchten, het leren van afgekort technisch Russisch (“het klinkt allemaal hetzelfde, maar het een betekent ‘aan’ en het ander betekent ‘uit’”) en het leren dragen van een ruimtepak (oncomfortabel, maar broodnodig: “Zonder pak gaat boven de twintig kilometer je bloed koken”).

Ook vertelt Kuipers over de gevaarlijkst denkbare scenario’s in de ruimte: een gat in het ruimtestation, een ammonialek of brand: “Je kunt moeilijk naar buiten lopen en wachten tot de brandweer komt”. Ook leert de bemanning bijvoorbeeld hoe te overleven bij min veertig graden voor het geval ze, zoals een eerdere bemanning overkwam, onverhoopt in Siberië landt in plaats van in Kazachstan.

Kuipers verhaal is doorspekt van interessante, soms grappige weetjes. Zoals dat de lanceerraket Sojoez nog altijd op exact hetzelfde tijdstip naar buiten wordt gereden als in 1961 voor de lancering van de eerste mens in de ruimte, Joeri Gagarin. En dat je jezelf in de ruimte -met je andere hand- goed moet vasthouden als je een elektrische schroevendraaier bedient: “Anders draai je zélf rond”.
Dat je tijdens het poepen op grote hoogte aan het afzuigsysteem moet denken (“één keer ben ik dat vergeten. De details mogen jullie er zelf bij bedenken”). Dat je zoekgeraakte objecten -zoals die ene foto van zijn dochter-  een paar dagen later geheid terugvindt tegen een ventilatierooster. Dat in het ISS onder meer drinkwater wordt gewonnen uit de opgevangen urine van de astronauten (“want elke liter water in de ruimte kost 20.000 euro”).
Dat astronauten hangend in een slaapzak slapen (“dat is héérlijk: je ligt altijd goed”). En dat je aan het eind van een ruimtereis mooi verlost bent van het eelt onder je voeten, “want je loopt daar immers niet”. Overigens komt daar, helaas, eelt bovenop de voeten voor in de plaats, veroorzaakt door de voetvaten die overal in het ISS zitten waarachter de astronauten zich met hun voeten kunnen vastklemmen.

Kuipers sluit af met een aaneenschakeling van mooie foto’s vanuit ISS van de aarde, waaronder een aantal van Nederland: “Je moet wel snel zijn met die foto’s, want voor je het weet, zie je Denemarken alweer”. Tijd voor vragen vanuit de zaal is er na het hevig uitgelopen betoog niet meer, maar dat lijkt de aanwezige kinderen weinig te deren. Ze mogen daarna immers állemaal met held André op de foto.

Deel dit artikel