Jeroen Ploeg. Foto | Bart van Overbeeke

Kunnen we files verminderen zonder extra asfalt?

Elke werkdag staat er gemiddeld zo’n tweehonderd kilometer file op de Nederlandse snelwegen. Ondanks de aanleg van extra rijstroken lijkt het fileprobleem niet significant te verminderen. Maar volgens drie promovendi van de TU Delft kan het ook anders -zelfs zonder de extra kilometers asfalt- meldden ze maandag in de Volkskrant. Deze week promoveren ze op hun verkeersstroommodel Fastlane, waarmee ze door een filevoorspelling de files willen tegengaan. Wat is er nieuw aan dit model, gaat het werken en zijn er ook andere mogelijkheden om zonder extra asfalt de files te verminderen?

“Het fileprobleem verminderen zonder extra asfalt is zeker mogelijk”, zegt Jeroen Ploeg, promovendus in de vakgroep Dynamics and Control aan de faculteit Werktuigbouwkunde en senior research scientist bij TNO Automotive Helmond, resoluut. “Of de methodes die hier voorgesteld worden effectief zijn, weet ik echter niet. De stap van een model naar het daadwerkelijk verhogen van de wegcapaciteit is groot. Daarnaast heb ik mijn twijfels bij een dergelijke filevoorspelling. Als het effect heeft, klopt de voorspelling niet, en als de voorspelling wel klopt, heeft het geen effect. Ofwel route A is leeg en alternatieve route B staat vast; op die manier zou het best een instabiel systeem kunnen worden.”

“Een groot probleem bij het simuleren van verkeersstromen is het moeten doen van de vele aannames. Hoe wisselen mensen bijvoorbeeld van rijstrook, iets wat een grote invloed heeft op de doorstroming. Het is zeker niet eenvoudig dat goed te modelleren. De toegevoegde waarde van het Fastlane-model zit in het rekening houden met verschillen in voertuigen, zoals vrachtwagens en personenauto’s. In de huidige verkeersmodellen wordt daar maar beperkt onderscheid tussen gemaakt. Wat ik dan weer heel verrassend vind, is hun voorstel om een aparte rijstrook voor vrachtwagens en personenauto’s in te stellen, omdat vrachtwagens sneller files kunnen veroorzaken. Ik zie dat anders. Vrachtwagens stabiliseren het verkeer juist - ze rijden constanter en houden niet van remmen, dat kost brandstof. Je ziet het ook op de snelweg: de rechterstrook tuft rustig door, op de linkerstrook is het hollen of stilstaan. Wat volgens mij zeker zin heeft, is de dynamische  maximumsnelheid, daarmee wordt het verkeer meer geharmoniseerd.”

“Natuurlijk is het makkelijk om er extra asfalt tegenaan te knallen. Het werkt zeker, maar goedkoop en milieuvriendelijk is het niet. Met slimme technologie komen we ook een heel eind; de wegcapaciteit kan nog flink opgevoerd worden. Zelf werken we ook aan de dynamische maximumsnelheid, niet op het niveau van verkeersmanagement, maar van de individuele voertuigen. Mensen overreageren snel, trekken te snel op of remmen te hard - zo ontstaat de ‘spookfile’. Door de snelheden te synchroniseren en vervolgens voertuigen dichter bij elkaar te laten rijden, blijft het verkeer veilig én verbetert de doorstroom. Je hebt daar wel communicerende voertuigen voor nodig, en dat kost tijd. Bij vrachtwagens kan dat proces sneller gaan, die communiceren al veel met elkaar en zijn gewend dicht op elkaar te rijden. Het automatiseren van deze voertuigen is daarom een relatief kleine stap. Zo komen we dan toch weer bij de vrachtwagens uit. Maar waar die voor de Delftenaren de grote boosdoeners zijn, zien wij het vrachtverkeer juist als “eerste prooi” - een middel om de doorstroom te verbeteren.”

Deel dit artikel