De competitie is georganiseerd nadat universiteitssecretaris dr. Nicole Ummelen de Kunstcommissie had benaderd voor een staatsieportret van de nieuwe vorst. Over de reden zegt Ummelen: “Zoals bij veel andere overheidsinstellingen is de troonswisseling de aanleiding. De TU/e geeft er de voorkeur aan zelf iets te laten ontwerpen, omdat er nog geen grafiek of ander kunstwerk beschikbaar was, enkel foto’s.”

De Kunstcommissie stelde vervolgens een longlist samen met de namen van twintig kunstenaars, die uiteindelijk werd teruggesnoeid tot drie kandidaten: Jacomijn den Engelsen, Rosemin Hendriks en Stijn Peeters. Drie kunstenaars die allen hun sporen in de Nederlandse (portret)kunst hebben verdiend en die regelmatig exposeren, zowel in Nederland als daarbuiten.

De kunstenaars konden zelf kiezen welke techniek ze gebruikten, of ze Willem-Alexander alleen wilden afbeelden, dan wel met Máxima, of Willem-Alexander statig afgebeeld moest worden, of dat het juist een losser portret moest worden. Mede op basis van het juryrapport van de Kunstcommissie koos het College van Bestuur voor het ontwerp van Den Engelsen. Niet alleen door zijn beeltenis en uitstraling, maar de gebruikte techniek -houtsnede- verwijst ook naar de werkzaamheden van Willem-Alexander.

Den Engelsen portretteerde een vriendelijke, maar serieus en zelfverzekerd kijkende Willem-Alexander. De achtergrond van het portret wordt gevormd door natuurlijke houtstructuren, die water, land en lucht suggereren. Daar tussenin bracht Den Engelsen een horizon aan. Willem-Alexander steekt daar duidelijk bovenuit en mede door zijn lengte benadrukt hij zijn waardigheid.

Den Engelsen (1958) is een nationaal en international bekend kunstenaar en haar werk is ook opgenomen in de grafiekcollectie van de TU/e. Veel voorkomende onderwerpen zijn handen, portretten en bloemen, vaak op basis van observaties uit het dagelijkse leven. Markant aan haar werk is het intensieve kleurgebruik en het grote formaat. Tevens is ze geïntrigeerd door de Japanse houtsnede. Ze verbleef in 2008 twee maanden in Japan, waar ze les kreeg van een diverse meesters in deze kunstvorm. 

Over het maken van dit portret zegt ze: “Het was het de bedoeling om de koning een serieuze en vriendelijke uitstraling te geven. Ik wilde dat het een krachtig portret zou worden wat goed tot zijn recht komt in de uitgesproken omgeving van de Senaatszaal en die ook stand kan houden tegenover de andere portretten in die zaal.”

Eerst maakte Den Engelsen een houtskooltekening, die ze overzette op een plaat triplex. Daar bracht ze een raster op aan voor het snijden van horizontale en verticale lijnen. Voor de achtergrond koos ze een plaat met een mooie gevlamde structuur, die associaties oproept met rimpelingen in water of in de wolken. De plaat werd verder bewerkt met een koperborstel om de natuurlijke tekening beter uit te laten komen.

Het juryrapport staat onder meer: 'Het gebruik van de houtstructuren voorkomt dat het portret ‘glad’ of ‘cliché’ overkomt. Het heeft daardoor ook de meest ‘technische’ uitstraling, passend bij de TU/e. Het resultaat is meer dan een gelijkende afbeelding: het karakter spreekt. Het lijnenspel dat door het gutsen is ontstaan speelt een wezenlijke rol in de voorstelling. Dit handschrift maakt van het portret een heel persoonlijke interpretatie.'

Het nieuwe portret wordt dit jaar nog gedrukt bij Grafisch Atelier Daglicht, dat is gevestigd op de TU/e-campus.