Sluitstuk | Stripverhaal in beweging

Stripboeken worden steeds meer digitaal gelezen, op tablet of mobiel in plaats van de papieren versie. Toch ontwerpen striptekenaars nog steeds alsof het om papier gaat, met de bladzijde als natuurlijke scheidingsunit. En dat is jammer, zegt ID-onderzoeker Xinwei Wang. Haar promotieonderzoek - met een basishandleiding digitaal stripontwerp - moet striptekenaars aanzetten tot meer interactie.

Als klein meisje zat Xinwei Wang al liever met haar neus in de stripboeken dan dat ze spelend op het schoolplein te vinden was. En nog steeds sluit ze het liefst de dag af met het lezen van een goede strip, maar nu meestal in digitale vorm.

En hoewel steeds meer strips digitaal verschijnen, laat het ontwerp nog vaak te wensen over. Het merendeel van de digitale strips is een directe overzetting van de papieren vorm, niet aangepast aan het formaat van tablet of mobiel.

Omdat Wang graag meer goede digitale strips ziet, nu en in de toekomst, besloot ze nieuwe manieren van digitaal stripontwerp te onderzoeken waarbij interactiviteit centraal staat. Deze week promoveert ze aan de faculteit Industrial Design, met een proefschrift vol zelfgemaakte strips en - hoe kan het anders - een samenvatting in stripvorm.

Volgens Wang, naast stripfan ook freelance striptekenaar, moet al vanaf de eerste schetsen duidelijk zijn dat het om een digitale strip gaat. “Vaak worden die eerste schetsen nog steeds op papier gezet, en ongemerkt leg je je door die fysieke ruimte al meteen beperkingen op. In een digitale context is de ontwerpvrijheid oneindig groter, dat vergt ook een andere manier van denken. Helaas zijn er weinig striptekenaars met een echt goede digitale mindset. Bovendien maken zij vaak de overstap naar het ontwerpen van andere digitale media, zoals games.”

Pageturner

Sla een stripboek open, en je ziet een pagina vol afbeeldingen - panels - die een verhaal vertellen. Rechts onderaan de pagina het panel met de zogenoemde pageturner, een verrassend element om de lezer te stimuleren verder het verhaal te volgen.

De manier waarop de panels gegroepeerd zijn, hangt af van hoe de tekenaar zijn verhaal wil vertellen, legt Wang uit. “Wanneer een papieren versie gedigitaliseerd wordt, verdwijnt de verteltechniek meestal. De hoeveelheid panels die op een tablet of telefoonscherm passen, zijn anders dan een papieren pagina, er wordt in- en uitgezoomd. Toch blijft het belangrijk om ook in een digitaal format scheidingsunits aan te brengen, onze informatieverwerking blijft gelijk en ziet graag ‘hapklare brokken’. Digitale striptekenaars moeten dus ook hun panels onderverdelen en op zoek gaan naar nieuwe vertelvormen en alternatieve pageturners.”

Schreeuwen om interactie

Wang vervolgt: “Mobiele apparaten schreeuwen om interactie: slepen, tikken, beweging en wat dacht je van schudden? Augmented reality, waardoor je ineens in een ruimte staat op zoek naar nieuwe afbeeldingen? Zo kunnen tekenaars met een nieuwe manier van ontwerpen hun digitale lezers een extra leesbelevenis bieden.”

Aan de hand van interactieve zelfontworpen strips, testte Wang diverse manieren van panelverdeling en vertelvormen en stelde aan de hand van de resultaten een aantal basisregels voor digitaal stripontwerp op. Een goede eerste stap, beaamt ze. Maar om echt bij te dragen aan digitale stripvernieuwing, is meer nodig. “Niet alleen een handleiding, maar ook een ontwerptool. Voor digitale strips moet je naast een goed verhaal bedenken en tekenen, ook kunnen programmeren en je weg kennen in de digitale wereld.”

Als universitair docent bij de faculteit Industrial Design en manager van het Digital Experience Lab - Wang werkt al enige tijd aan de Xi'an Jiaotong-Liverpool University in China - hoopt ze een samenwerking met software ontwikkelaars te starten. En zo meer en diversere striptekenaars op te leiden tot digitaal ontwerper. Wang: “Er kunnen niet genoeg stripverhalen zijn. We hebben al veel klassieke mannelijke striphelden. Maar er valt nog zoveel meer te bedenken, digitale strips zijn een geweldige manier om te communiceren: meidenstrips, familiestrips, educatieve strips, real-life romantische strips, dierenstrips…” - en interactieve combinaties tussen papier en digitaal verder te onderzoeken. Op deze manier moet het haar toch gaan lukken om ook als oud vrouwtje verzekerd te blijven van haar stripavondjes, besluit ze lachend. 

Leestips van Xinwei Wang

Digitale stripverhalen
Meanwhile - An Interactive Comic (2010), Jason Shiga.
Modern Polaxis - AR comic (2014), Stu Campbell.
These Memories Won't Last (2015), Stu Campbell.

Interactief verhaal en game met inspirerende verhaaltechnieken en visuals
Florence (2018), Mountains.

Deel dit artikel