Sluitstuk | Kom in actie op je werk

We zitten in Nederland te lang. Als student of kantoormedewerker zit je gemiddeld zelfs meer dan negen uur per dag. En dat is ongezond, want te lang en te veel zitten kan tot allerlei gezondheidsklachten leiden. TU/e-onderzoeker Ida Damen zet ons daarom aan het bewegen tijdens het werken en startte WorkWalk. Naast wandelend vergaderen bekeek ze ook andere vormen van actief werken om de vitaliteit van kantoormedewerkers te verhogen. Vrijdag 10 december promoveert ze aan de faculteit Industrial Design.

Het liefst had ze het Teams-interview voor dit Sluitstuk al wandelend willen doen, bekent Ida Damen (links op de hoofdfoto) lachend. Haar ondertoon is serieus, ook thuiswerken kunnen we volgens de ID-promovenda veel dynamischer maken. “Als je elkaar voor het eerst ziet, is aankijken toch wel prettig en daarom zitten wij nu dus gewoon achter onze laptop. Maar met collega’s die je goed kent, is een lopende Teams-vergadering vaak prima te doen. Bovendien kom je in een rustigere, creatieve omgeving vaak tot betere ideeën – naast het bewegen zeker een bonuspunt. Het enige waar je aan hoeft te denken is om de batterij van je telefoon goed op te laden.”

Toen Damen, van huis uit bewegingswetenschapper, vier jaar geleden met haar promotieonderzoek startte, keek ze lichtelijk verbaasd naar haar werkomgeving. “Tijdens stages zag ik bij het Kenniscentrum Sport en Bewegen en het Mulier Instituut dat bewegen in de werkcultuur is geïntegreerd. Bureau-fietsen, staand werken of even de bossen in voor een brainstorm, voor mij heel normaal. Op de TU/e kreeg ik een zitbureau toegewezen: ‘dit is je werkplek waar je acht uur per dag onderzoek gaat doen naar vitaliteit onder kantoormedewerkers’. Dat was even slikken.”

Ze somt nog maar even de getallen op. De gemiddelde kantoormedewerker zit 9,3 uur per dag, slechts 44 procent haalt de richtlijnen van de Gezondheidsraad om zich wekelijks minimaal 150 minuten matig fysiek in te spannen en inactiviteit is wereldwijd doodsoorzaak nummer vier. Damen – een gedreven onderzoekster vol positiviteit – zag hierin een uitdaging om haar werkplek meer dynamisch te maken. “Samen met enkele studenten zijn we gaan kijken wat mogelijk is. Met welk ontwerp kunnen we aanzetten tot discussie over een nieuwe manier van werken? Hoe kunnen we bewegen tijdens het werk meer onder de aandacht brengen? Tot nu toe zie je dat er onder werktijd voornamelijk in de pauzes bewogen wordt; ik wil juist het werken zelf actiever maken.”

De verkenningen leidden tot meerdere ontwerpen. Door bureaustoel Ivy, een co-project met ID’er Daphne Menheere, groeien klimoptakken. Na twee uur onafgebroken zitten is de stoel overwoekerd. Een andere manier dan schermen en bliepjes om je bewust te maken van je zitgedrag, legt Damen uit. ID-afstudeerstudent Ingmar Nieuweboer bouwde met 270 houten staven en elastisch koord het indrukwekkend wiskundig bouwwerk Office Jungle – voor insiders: een rhombicosidodecahedron – dat naast een actieve werkhouding ook uitnodigt tot klimmen, springen en stuiteren, zo bleek tijdens de DDW21.

Maar de TU/e’ers krijgt Damen op een andere manier in beweging. Wie buiten op de campus zijn ogen op de grond gericht houdt, ziet de inmiddels bekende – en na een paar jaar ietwat sleetse – blauwe stippen. Deze markeren een twee kilometer lang ‘vergaderrondje’, het centrale ontwerp van Damen’s succesvolle project WorkWalk. “We willen medewerkers uit de saaie vergaderruimtes trekken, de buitenlucht in, waar ze al lopend kunnen vergaderen. Fysieke elementen, zoals de blauwe route en ontmoetingsborden, zorgen voor extra zichtbaarheid en een stukje sociale acceptatie. Ook zorgen ze ervoor dat je telefoon in je zak kan blijven. Het telkens op je scherm kijken voor tijd of route, terwijl er ook nog eens voortdurend nieuwe berichten binnenkomen, leidt af van je gesprek.”

WorkWalk slaat aan bij TU/e’ers, vertelt Damen enthousiast. “Medewerkers zijn positief over de verandering in sociale dynamiek tijdens het vergaderwandelen. Het is informeler en minder hiërarchisch. Daarnaast geven deelnemers aan dat ze door het wandelen dingen beter onthouden, actiever bij het gesprek betrokken zijn en tot frissere ideeën komen. Ook leuk: een professor gebruikte het rondje voor het wekelijkse overleg met zijn studenten en noemt het een prima timemanagement-tool. Zo gauw de voordeur na een klein half uurtje weer in zicht komt, is het tijd om af te ronden.”

Door het succes van WorkWalk wordt het project uitgebreid en kan de vergaderwandelaar hopelijk binnenkort op de TU/e-campus uit vier verschillende routes kiezen. Met veel groen, verschillende lengtes en gemakkelijke combineerbaarheid, zodat je bij elke vergaderduur een passende wandeling kunt kiezen. Een welkome afwisseling op al het schermwerk, merkte Damen bovendien zelf toen ze vorig jaar in een revalidatietraject terechtkwam na een ongeluk tijdens het wielrennen. “Er zou ook binnen de revalidatiecentra en bij bedrijfsartsen meer aandacht moeten komen voor dynamisch werken. Beeldschermen maken vaak moe en zorgen voor overprikkeling, een andere manier van werken kan enorm helpen, zodat mensen weer sneller terug op de werkvloer zijn.”

Ook aan het vaker genoemde nadeel dat je tijdens het vergaderwandelen geen notities kunt maken of kunt presenteren wordt volgens Damen gewerkt. “We hebben een netwerk van  ANWB-paddenstoelachtige interactieve zuilen ontwikkeld. Deelnemers aan de WorkWalk kunnen hier onderweg op inloggen en ter plekke hun data laten zien of een aantekening maken. Deze hubs gaan we op de High Tech Campus testen, waar ook vier thema-vergaderroutes in ontwikkeling zijn.”

Damen hoopt zo steeds meer kantoormedewerkers aan het vergaderwandelen te krijgen. En het werkt, ook Tilburg University – Damen was lid van de Tilburgse Sportraad in haar geboortestad – heeft al een route aangelegd. In haar nieuwe functie bij Fontys Hogescholen zet Damen een volgende stap. Binnen het FITT project werkt ze op de High Tech Campus in het livinglab ‘Workplace Vitality Hub’ en wil ze bij de Rijksoverheid het wandelend vergaderen gaan stimuleren. Iedereen kan meer bewegen, benadrukt ze. “Kijk kritisch naar je eigen agenda en bedenk bij elke activiteit: kan ik dat ook op een andere manier invullen? Er zijn altijd wel momenten binnen een werktaak te vinden waarop je even in actie kan komen.”

Ook wandelend vergaderen? Boek WorkWalk, met vertrekpunten bij verschillende TU/e-gebouwen, via het platform Book My Space of Outlook.

Deel dit artikel