Ze hebben samen een inhoudelijke en ambitieuze agenda opgesteld, vinden partijleiders Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) zelf. Informateur Sybrand Buma gaat met andere partijen verder praten.

Jetten ziet het document als een uitgestoken hand. Het is “nadrukkelijk geen eindpunt, maar een begin”, onderstreepte hij dinsdagavond bij de persconferentie. Met hun afspraken willen CDA en D66 laten zien dat je in goede harmonie kunt samenwerken, zei Bontenbal. De twee partijen willen op een andere manier politiek bedrijven dan ze de afgelopen tijd hebben gezien: “Constructief, respectvol en gericht op de inhoud.”

Studenten

Er staat niets over de studiefinanciering in het voorlopige akkoord. D66 wil eigenlijk de basisbeurs verhogen, maar het CDA had dit niet in het verkiezingsprogramma staan.

In de passage over de woningnood komen studenten wel aan bod. Jetten en Bontenbal willen meer “gedeelde woonvormen voor jongeren en studenten”, schrijven ze. “Minder studio’s en meer samenwonen levert niet alleen snel meer betaalbare woningen op”, menen ze, “maar is ook goed voor bestrijding van eenzaamheid,”

Dit willen ze bevorderen met ‘objectsubsidies’. Er staat alleen niet bij wie deze subsidie dan krijgt: de student die de huur betaalt of de woningbouwvereniging die het gebouw neerzet of de verbouwing betaalt.

De woningnood moet ook verholpen worden met “simpelere regels voor optoppen en splitsen”, vinden de twee partijen. “De minister ziet erop toe dat gemeenten geen onnodige belemmeringen opwerpen.” Belemmeringen voor hospitaverhuur (wonen bij iemand die een kamer overheeft) worden weggehaald, beloven ze.

Ook relevant voor studenten: als er niet genoeg jongeren het leger in willen, dan komt er een “selectieve opkomstplicht”. Want de krijgsmacht moet wel groot genoeg zijn, vinden de twee middenpartijen.

Universiteiten

Universiteiten krijgen een dubbele boodschap te horen. Buitenlandse onderzoekers zijn welkom, maar met buitenlandse studenten willen de twee partijen niet te hard van stapel lopen.

“We willen onderzoeksinstellingen in staat stellen om toponderzoekers en toptalenten uit het buitenland aan te trekken en te behouden”, aldus de agenda. De instellingen krijgen daarom weer de ruimte “om in te zetten op het aantrekken van wetenschappelijk toptalent”. De partijen willen hiertoe de expatregeling herstellen, de regeling voor kenniswerkers verbeteren en aansluiten bij de EU-talent pool voor niet-Europese bollebozen.

Maar hoe zit het met internationale studenten? Daarover schrijven ze: “Universiteiten voeren de bestaande afspraken uit over aantallen internationale studenten.” Waarschijnlijk doelen D66 en CDA op de beloofde ‘zelfregie’ van universiteiten op het gebied van internationalisering.

Investeringen in de wetenschap worden ook aangekondigd, maar die investeringen lijken vooral in dienst te staan van innovatie en ‘kennisvalorisatie’.

Defensie

D66 en CDA willen voor de innovatie van wapensystemen minder afhankelijk worden van de Verenigde Staten. Daartoe “gaan we zélf vol investeren”, schrijven ze. Naar voorbeeld van de Amerikanen willen ze één fonds voor defensie-innovatie, dat uiteindelijk tien procent van het defensiebudget moet beslaan.

Het gaat om een fonds “waarin defensie met universiteiten, hogescholen, onderzoeksinstituten en de defensie-industrie werkt aan de krijgsmacht van de toekomst”. En jawel, ze committeren zich aan de hogere NAVO-norm voor Defensie-uitgaven.

Investeringen in onderzoek en innovatie

“We investeren fors in innovatie, kennis en onderzoek, digitalisering en nieuwe energie-infrastructuur”, schrijven de twee partijen. Dat werken ze op allerlei plekken uit. Steeds lijkt het om het economisch belang te draaien.

“We verhogen publieke investeringen in R&D die nodig zijn voor ons toekomstig verdienvermogen en voor productiviteitsverhoging”, zeggen ze bijvoorbeeld. Aan de Lissabondoelstelling (drie procent van het BBP aan publieke en private investeringen) willen ze zich niet committeren. Ze zeggen alleen dat ze richting dat doel bewegen.

Nog een voorbeeld: “We investeren in wetenschappelijk onderzoek, digitale infrastructuur en kennisvalorisatie om (wetenschappelijke) kennis vaker en beter naar de markt te brengen.” Ook willen ze met investeringen in onderzoek en innovatie de ‘concurrentiekracht’ op peil houden.

De twee partijen gaan daarnaast in campussen investeren omdat die belangrijk zijn in onderzoek en innovatie. “Dit draagt bij aan een ecosysteem voor startups en scale-ups”, aldus de agenda.

Andere partijen

Nu is het afwachten of dit document, zonder precieze financiële afspraken, tot een meerderheidscoalitie leidt. Een minderheidskabinet zou ook een uitkomst kunnen zijn, zolang dat in de Tweede Kamer op steun kan rekenen.