Het rapport, getiteld Ties of Eindhoven University of Technology with the Israeli industry and academia – Where academia meets arms consortia, roept de TU/e op tot meer transparantie en een kritische evaluatie van haar internationale samenwerkingen. De auteurs blijven anoniem, maar geven aan deel uit te maken van de TU/e-gemeenschap. ‘Het onderzoek werd geïnitieerd door personen verbonden aan de TU/e die zich zorgen maakten over mogelijke banden tussen hun instelling en partijen die betrokken zijn bij activiteiten die in strijd kunnen zijn met het internationale humanitaire recht en de mensenrechten’, zo is in het rapport te lezen.

Ook schrijven de auteurs: ‘Dit rapport is opgesteld als reactie op het feit dat universiteitsbesturen in Nederland weigeren of aarzelen om de banden te verbreken met technologiebedrijven en Israëlische academische instellingen die medeplichtig zijn aan de ontwikkeling van genocidaal oorlogsgeweld. Aangezien de TU/e een leidende rol speelt in technologische innovaties, zowel in Nederland als in Europa, vonden de auteurs het noodzakelijk om de specifieke banden van de TU/e met Israëlische instellingen en bedrijven in kaart te brengen.’

Universiteitsraad bevraagt bestuur

Van de veertien openbare universiteiten in Nederland hebben er twaalf inmiddels aangegeven hun samenwerkingen met Israëlische instellingen te heroverwegen, aldus een recent artikel van EenVandaag. De TU/e behoort samen met Wageningen University tot de enige twee die aangeven hun huidige samenwerkingen niet opnieuw te evalueren.

Studentenfractie Groep-één heeft daarom vanuit de Universiteitsraad (UR) het College van Bestuur (CvB) bevraagd wat de reden is voor het uitblijven van een herevaluatie. Daarnaast vraagt de fractie om opheldering over het eerder genoemde rapport. Ook wil Groep-één graag weten hoe het CvB vanaf hier verder zal gaan met betrekking tot zijn standpunt over het conflict in Gaza.

Later deze week volgt een eerste schriftelijke reactie van het CvB, waarna het uitgebreider wordt besproken tijdens de eerstvolgende UR-vergadering van maandag 16 juni.

Horizon-projecten

Volgens het rapport werkt de TU/e via Europese Horizon-projecten samen met Israëlische instellingen die ook actief zijn in militaire consortia. Er worden voorbeelden genoemd uit onder meer de quantumtechnologie, cryptografie en 5G/6G-communicatietechnologie. De auteurs geven aan dat deze technologieën ook militaire toepassingen kunnen hebben, en dat daarmee ethische vragen ontstaan over de rol van de universiteit.

De auteurs concluderen dat Europese universiteiten, waaronder de TU/e, uit juridische en morele overwegingen zouden moeten stoppen met samenwerkingen met Israëlische militaire en academische instellingen vanwege ernstige schendingen van het internationaal recht. Ze doen drie aanbevelingen: lopende Horizon-projecten beëindigen, bewustwording over ethische gevolgen vergroten, en extra steun bieden aan Palestijnse studenten in nood.

Gewetensbezwaar

Follow the Money (FTM) inventariseerde de Horizon-projecten waarin Nederlandse universiteiten samenwerken met Israëlische partners en publiceerde hier op 5 juni een artikel over. FTM citeert daarin een woordvoerder van de Europese Commissie, die verantwoordelijk is voor het Horizon-programma. Die stelt dat “Militaire inzet […] juridisch gezien niet [is] uitgesloten onder de huidige regels”.

Hoewel Horizon-onderzoek volgens de regels alleen civiele doeleinden mag dienen, verifieert de Europese Commissie daarnaast zelf niet of het eindproduct van wetenschappelijk onderzoek militair wordt ingezet, aldus FTM. Het is dus aan onderzoekers zelf om de grenzen te bepalen, maar ‘Wetenschappers met gewetensbezwaar kunnen niet zomaar stoppen met een project vanwege de zware (financiële) consequenties van contractbreuk’, schrijft FTM.

Reactie van de TU/e

De TU/e heeft inmiddels op het rapport gereageerd. Woordvoerder Ivo Jongsma liet in een schriftelijke reactie aan Cursor weten: ‘We hebben kennis genomen van het rapport. We zien het als een teken dat er zorg leeft bij de opstellers over de situatie in Gaza, en de positie van de TU/e. We hebben begrip voor deze zorgen. Ook wij maken ons grote zorgen over de humanitaire situatie in Gaza en het voortdurende geweld. De beelden en berichten raken ons diep. De deur van het CvB staat dan ook open om het gesprek aan te gaan met de opstellers van het rapport.’

De universiteit gaat in haar reactie ook in op de inhoud van het rapport:
‘Het rapport beschrijft projecten van samenwerkende onderzoeksconsortia, gefinancierd door het EU-programma Horizon, waarin zowel de TU/e als een Israëlische partij een van de vele partners zijn. De informatie hierover is openbaar en is beschikbaar via de EU-website.

Het Horizonprogramma is gericht op de ontwikkeling van wetenschap en technologie met civiele toepassing. Militaire projecten zijn uitgesloten van financiering. De in het rapport beschreven projecten zijn dan ook allemaal gericht op niet-militaire kennisgebieden, zoals quantumtechnologie, semicon, AI en energie.

Het Horizonprogramma staat wel open voor de ontwikkeling van zogenaamde dual-use-technologieën. Dat is kennis en technologie die mogelijk ook een militaire toepassing kent. Als eenvoudig voorbeeld: iedereen heeft baat bij betere batterijen. Maar je kan er ook een militaire drone beter mee laten vliegen. Horizon staat projecten toe waarin sprake kan zijn van dual-use, zo lang ze geen duidelijk militaire doelstelling hebben. Dat laatste is bij alle genoemde projecten het geval. Bovendien zijn vele van deze projecten nog op een laag ‘technology readiness level’, dus onderzoek dat fundamenteel van aard is, en nog ver van toepassing.

Alle onderzoeksresultaten van de projecten worden openbaar gepubliceerd, zoals gebruikelijk in de wetenschap, en zoals voorgeschreven door Horizon. Daarmee kan iedereen kennis nemen van de uitkomsten.