De TU/e staat dit jaar op plek 140 van de QS-wereldranglijst, de jaren daarvoor op respectievelijk plaats 136, 124 en 138. Ondanks deze iets lagere score dan in voorgaande jaren, laat de ranking volgens de TU/e zien dat de universiteit consistent goed scoort. “De QS-ranking zet 1500 universiteiten op een rij, en daarin zitten we consequent in de top-10 procent”, zegt woordvoerder Ivo Jongsma.

Volgens de makers scoort het Nederlandse hoger onderwijs gemiddeld het best in Europa. Maar ze waarschuwen wel voor de bezuinigingen van het kabinet en het beperken van het aantal Engelstalige opleidingen.

Het belangrijkste criterium van de ranglijst is de reputatie van de universiteit onder wetenschappers en werkgevers, samen goed voor 35 procent van de score. Nederland pakt daar volgens QS veel punten mee. Maar qua citatiescores (een maatstaf voor de invloed van wetenschappelijke artikelen), zakt Nederland wat terug.

Kritiek

Er zijn meer wereldranglijsten in omloop, zoals de Shanghai Ranking en de ranglijst van het Britse Times Higher Education. De voornaamste kritiek op zulke lijsten is dat ze een eigen werkelijkheid creëren: hoe geef je één enkele score aan een hele universiteit, met al haar medewerkers en studenten? Hoe groot zijn de verschillen werkelijk?

Ook de TU/e heeft haar bedenkingen bij rankings, aldus de woordvoerder. “We zijn erop gericht onze kerntaken zo goed mogelijk uit te voeren en passen onze processen niet aan om hoger te komen in rankings. Tegelijkertijd erkennen we dat de rankings een rol spelen bij de keuzes van internationale studenten, dus we zijn blij dat we consequent in de top-10 procent staan.”

Links laten liggen

Sommige instellingen proberen wel op allerlei manieren hoger op de lijsten te komen. Een universiteit in Saoedi-Arabië bijvoorbeeld betaalde (internationale) wetenschappers om te zeggen dat ze bij haar werkten, zodat hun reputatie meewoog bij die universiteit.

De citatiescores zijn eveneens omstreden. Onderzoek naar bijvoorbeeld de aardbevingen in Groningen zal buiten Nederland weinig aandacht trekken. Maakt dat het minder waardevol?

Dus klinkt vaak de roep om die ranglijsten links te laten liggen. De Universiteit Utrecht doet er niet meer aan mee en levert geen gegevens meer aan. Daardoor is de universiteit verdwenen uit de concurrerende ranglijst van Times Higher Education, maar de QS ranking gebruikt andere bronnen. Utrecht staat daarin net als vorig jaar op de derde plaats van Nederlandse universiteiten.

Twee gedachten

Op haar website vat universiteitenvereniging UNL de kritiek samen. De keuzes van ranglijstenmakers zijn arbitrair en betwistbaar, is het standpunt. Dus willen ze weinig gewicht toekennen aan zulke lijstjes.

In een advies aan de universiteiten van hun eigen ‘expertgroep’ stond twee jaar geleden dat er een cultuurverandering moet komen, zodat universiteiten geen “opportunistisch gebruik” van ranglijsten maken.

Maar de experts willen de rankings ook niet helemaal negeren. “Tegelijkertijd moet deze cultuurverandering plaatsvinden op een manier die geen onevenredige risico’s oplevert voor de reputatie en naamsbekendheid van universiteiten”, aldus het advies.