Het jaarverslag van de ombudspersoon liegt er niet om. Vrijwel alle meldingen blijken terug te voeren op "problemen met een leidinggevende en de hiërarchische structuur". Dat is geen toeval. In de wetenschap heerst nog steeds het stille dogma dat goede onderzoekers vanzelf ook goede leiders zijn. Groepsleiders worden veelal geselecteerd op hun wetenschappelijke staat van dienst, niet op hun vermogen om met mensen om te gaan, te motiveren of een gezonde werkcultuur te creëren.

Geen wonder dat de implementatie van het leiderschapsaspect van E&W stroef verloopt. In de academische wereld is het beeld van leiderschap veelal: zelf wetenschappelijk excelleren en jonge onderzoekers voordoen hoe je dat doet. Dat is waardevol, maar beslist niet genoeg. Leiderschap gaat óók over het scheppen van een veilige en stimulerende werkomgeving. Over nieuwsgierigheid aanwakkeren. Over een cultuur waarin wordt gestreefd naar een open dialoog, transparantie en empathie. Over verantwoordelijkheid nemen als dingen misgaan. Over anderen in de spotlights zetten. Juist deze aspecten zijn belangrijk want ze bepalen hoe toekomstige generaties hun werk ervaren.

Toch worden leidinggevenden bij de TU/e nauwelijks beoordeeld op deze kwaliteiten. Hoe komt dat? Wel, het vraagt moed als leidinggevende om feedback te vragen. Een eerlijke evaluatie van je leiderschap stelt je bloot aan kritiek. Maar juist daardoor groei je. Het is confronterend, maar ook buitengewoon leerzaam heb ik ervaren. Je ontdekt blinde vlekken en krijgt concreet zicht op waar je kunt verbeteren.

Wat ons als TU/e zou helpen is urgent: begin met het structureel evalueren van leiderschap op alle niveaus. Evalueren moet natuurlijk wel opgevolgd worden door concrete actie: ontwikkeldoelen definiëren, opvolgen, herevalueren. Alleen dan gaan we echt vooruit.

Als we dit goed aanpakken, wordt het werk van de ombudspersoon op termijn hopelijk saai. Dan krijgen we leiders die begrijpen dat wetenschappelijke excellentie en zorg voor mensen hand in hand moeten gaan. Leiders die escalatie voorkomen en empathie tonen en die denken aan de identiteit van de TU/e.

Remco Tuinier is hoogleraar Fysische Chemie en is lid van de universiteitsraad. Hij schrijft deze column op persoonlijke titel.