Het Internationaal Strafhof deed onlangs Microsoft in de ban vanwege zorgen over Amerikaanse sancties. Bij meer partijen leven zorgen dat onze data straks niet meer bereikbaar zijn als president Trump zijn macht wil laten gelden. 

In april dit jaar schreef Cursor al eens over het risico dat Trump de toegang tot onze data afsluit. In theorie kan dit, maar de toenmalige Chief Information Security Officer (CISO) Martin de Vries schatte de kans hierop voor de TU/e zeer klein.

Alternatieven

Zeven maanden later lijkt maatschappelijk de roep om Europese data-alternatieven groter te worden. Is de TU/e nu wel aan het zoeken naar een vervanger voor Microsoft? Het antwoord is deels ja, maar nog niet institutioneel. 

“Verschillende afdelingen binnen de universiteit doen al tests met bijvoorbeeld Nextcloud – een Duitse cloudoplossing”, laat De Jong weten. “Daarnaast werken we met onderwijspartner SURF aan eigen oplossingen, bijvoorbeeld op het gebied van IT-Security.” 

Als er geen totaalalternatief is, probeert de universiteit met meerdere ingrepen samen tot een volwaardige oplossing te komen om toch zonder Microsoft door te kunnen. Maar over de haalbaarheid daarvan is het laatste woord nog niet gezegd.

Kabels

Er bestaan meer alternatieven op de markt, zoals het Duitse Open Desk, waar het Internationaal Strafhof nu naar overstapt. En het Europese initiatief GaiaX, maar geen van deze kunnen Microsoft vervangen. Die IT-leverancier doet namelijk veel meer dan een tekstverwerker beschikbaar stellen of gegevens beheren in een cloud. 

 “Microsoft heeft naast tekstverwerkers ook beveiligingsoplossingen, kabels, servers in datacenters, toegangsbeheer, SharePoint en AI dwars door dit alles heen”, duidt De Jong. “Microsoft ‘even’ vervangen is dus niet aan de orde.” 

En deels overstappen kost veel extra beheerwerk en geld, en vermindert het risico op een datablokkade niet. De Amerikaanse gigant is de grootste leverancier van software en diensten aan de TU/e.

Consortium

Alternatieven zoeken voor Microsoft is iets wat bij meer universiteiten op het lijstje staat. Daarom werken de Universiteit Utrecht, TU Delft, Universiteit van Amsterdam, Erasmus Universiteit en Tilburg University in een consortium samen aan alternatieven. 

De TU/e is hier niet bij betrokken, maar zegt het initiatief wel met interesse te volgen. De samenwerking met SURF voor hetzelfde doel is breder: daarbij zijn alle Nederlandse universiteiten aangesloten. 

Samen bouwen

De Jong ziet overigens nadelen én voordelen in de onderlinge verwevenheid van de IT-diensten van Microsoft. “Het is enerzijds lastig dat alle onderdelen met elkaar samenwerken. We kunnen er niet zomaar iets uittrekken om te vervangen. Dat maakt afhankelijk. Maar anderzijds werkt het systeem zo goed, dat je de complexiteit als gebruiker niet voelt.”

Een toekomstig Europees alternatief moeten landen, regeringen en kennispartners samen bouwen. “Ik denk dat we met onze kennis een bijdrage kunnen leveren aan het ontwikkelen van een oplossing”, zegt De Jong, doelend op de software- en hardware-expertise binnen de universiteit. Dat ontwikkelen kost waarschijnlijk wel nog jaren. 

Handelsbalans

De huidige systemen die wereldwijd dominant zijn – Microsoft en Google – zijn door miljardenbedrijven opgebouwd en tientallen jaren doorontwikkeld. Zelfs als Nederland nu alle zeilen bijzet, is er niet zomaar een volwaardig alternatief voorhanden. Dat geeft de Amerikaanse bedrijven macht. 

Toch denkt De Jong dat dit machtsspel tussen de VS en Europa ook een andere kant kent. “De VS laten doorschemeren dat ze onze data kunnen afsluiten, maar als de angst in Europa te groot wordt en we vertrekken, heeft dat grote financiële impact op hen. De handelsbalans op diensten en ICT is namelijk juist positief voor Amerika: ze verdienen veel geld aan de Europese contracten met Microsoft en Google.” 

De Jong denkt dat dit Amerika er uiteindelijk van zal weerhouden zomaar op de ‘blokkadeknop’ te drukken. Zoiets veroorzaakt veel onrust, met negatieve financiële gevolgen voor de VS.