Ze zijn er: studenten die na het vwo beginnen aan een universitaire studie Wiskunde in Nijmegen, na een negatief bsa opnieuw beginnen aan een studie Werktuigbouwkunde in Enschede en het jaar daarop in Eindhoven starten met de hbo-opleiding Werktuigbouwkunde. Ze volgen niet de snelste route naar een geschikt diploma. Wat ook niet meehelpt, is dat er nauwelijks consensus bestaat over vrijstellingen. 

Hoe krijgen onderwijsinstellingen hun studenten sneller op de juiste plaats? En ook belangrijk in deze regio: hoe houd je ze gemotiveerd voor een opleiding en beroep in techniek, natuurwetenschap of ICT? Een deel van het antwoord ligt in de simpele constatering dat medewerkers van de verschillende onderwijsinstellingen elkaar moeten leren kennen. 

Onbekend

Onderwijscoördinator Rob van der Heijden werkte tot 2024 bij Mechanical Engineering in Gemini. “Ik had toen dezelfde band met de collega’s ‘aan de overkant’ (van Fontys Werktuigbouwkunde in gebouw Nexus, aan de andere kant van het Fluxveld, red.) als met die in Breda (van Avans Hogeschool in Breda, red.). Namelijk géén band. Het is zó belangrijk dat we elkaar wel weten te vinden, daarom ben ik blij met project Wisselstroom.”

Wisselstroom is de naam van het project waarin Fontys, Avans Hogeschool en TU/e de handen ineenslaan om samen te zorgen dat studenten een adequate leerroute volgen. Maandag 8 december kwamen alle leden samen om het project af te ronden en met elkaar bevindingen te delen en te bespreken.

Patrick Vercauteren, van Avans Hogeschool, vertelt dat zijn werkgroep vaststelde op welke basisvragen antwoorden gevonden moesten worden, in de vorm van data. Hoe succesvol zijn studenten die van hbo naar wo gaan? En zij die van wo naar hbo overstappen? Hij zocht samenwerking met DUO, waar leerlingen- en studentenstromen worden geregistreerd. “Een eerste stap naar een landelijke aanpak voor het beschikbaar maken van data is gezet.” Het is wel een taaie klus, want er moet een evenwicht gevonden worden tussen beleidsvriendelijke data en AVG-conforme data.

Overstappen

De werkgroep onder leiding van Fontys-docent Olaf van Buul hield zich bezig met het overstapproces dat studenten doorlopen. In het gepresenteerde rapport van Wisselstroom stelt hij ‘Met versnipperde informatie, gebrekkige begeleiding, onduidelijke vrijstellingen en instroommomenten en een beperkt contact tussen hbo en TU/e wordt het moeilijk’. 

Van Buul vertelt over een student die 60 ECTS op de TU/e had verzameld en bij Fontys tóch in het eerste jaar moest beginnen. Zijn werkgroep maakte een plan van aanpak voor een transparanter en beter begeleid overstapproces. Een van de zes maatregelen is dat er een standaard intakeprocedure komt met aandacht voor de studievoorgeschiedenis. 

Studiekeuze 

“Het blijkt dat studenten met een vwo-opleiding tijdens hun studiekeuzeproces vaak onbekend zijn met de mogelijkheden in het hbo. En wat denk je van het verwachtingspatroon vanuit zichzelf, maar ook van ouders en scholen, dat de keuze voor wo de logische stap is na het vwo?”, zegt Anneke Sikkema, beleidsmedewerker van de TU/e. Haar werkgroep intensiveerde de samenwerking met Avans Hogeschool en Fontys. 

“We hebben nu gezamenlijke voorlichtingsproducten. We zijn aanwezig bij elkaars open dagen en organiseerden een gezamenlijke dag voor decanen van middelbare scholen met Fontys Techniek. Voorheen werden deze dagen apart georganiseerd, waarbij de opkomst afnam. Tijdens deze gezamenlijke dag kregen decanen de kans om zowel het hbo als de universiteit van dichtbij te verkennen. De dag werd zeer positief beoordeeld door de decanen, die aangaven dat de samenwerking tussen Fontys en TU/e een meerwaarde had. Voor het komende studiejaar staat de gezamenlijke decanendag gepland op 26 maart 2026.” 

Een ander succes is het informatieve magazine EHBK: eerste hulp bij studiekeuze dat een Fontys-stagiaire maakte en dat dankbaar gebruikt wordt door decanen en leerlingen op middelbare scholen.

Sikkema merkt op dat tijdens de afsluitende bijeenkomst allerlei nieuwe ideeën opborrelen. “Mooi om te zien dat iedereen de samenwerking warm wil houden. Als we elkaar als collega's van diverse instellingen beter leren kennen, kunnen we studenten beter helpen op de juiste onderwijsstoel te gaan zitten.”