- Mensen
- 30/04/2025
“Werkelijke en persoonlijke aandacht is wat telt”
Gerrit Kroesen neemt na bijna halve eeuw afscheid van de universiteit
Zonder Gerrit Kroesen zou de faculteit Applied Physics and Education Science niet zijn wat ze nu is. Hij kwam er in 1977 als student binnen, werd lid van studievereniging Van der Waals, maakte carrière tot het hoogleraarschap en was ondertussen ook een poos decaan. Onder zijn leiding steeg het aantal vrouwen en vond de fusie met Eindhoven School of Education plaats. Zijn motto: ‘Blijf authentiek, geef echt om anderen en vertel de waarheid’.
Je kunt Gerrit Kroesen typeren als een natuurkundige, een professor, een leidinggevende, een man die van orgels houdt, maar bovenal is hij iemand die oog heeft voor de mensen om zich heen.
“Het maakt een enorm verschil of studenten kunnen terugkijken op een fijne studententijd of dat ze gefrustreerd zijn geraakt door het een of ander.” Daarom vindt hij het bestaan van studievereniging Van der Waals heel belangrijk, de club die hem als eerstejaarsstudent in 1977 ook een warm bad gaf. En die liefde is wederzijds. Al ruim voor zijn pensionering, in 2020, betitelde de studievereniging hem tot erelid en dat heeft hem werkelijk ontroerd. Hij noemt het als eerste wanneer hem gevraagd wordt naar hoogtepunten in zijn carrière.
Genderbalans
Een ander punt van blijdschap is voor hem het vergroten van het aantal vrouwelijke wetenschappers. “Het heeft grote inspanning gevergd, maar het is ons gelukt om van drie procent naar ruim dertig procent te stijgen. We zijn daarmee begonnen lang voor het Irene Curie Programma (waarin de TU/e zich verplichtte het eerste halfjaar van een vacature vrouwen voorrang te geven, red.) werd ingesteld.”
De moeite én het succes kwam door de persoonlijke benadering. “Toen ik in 2012 decaan werd, was er één vrouwelijke docent. In 2018 waren er drie.” Toen Applied Physics (AP) dat jaar zes vacatures kon vullen, is dat onorthodox aangepakt. “We wilden alleen vrouwen aannemen en vroegen aan iedereen van de faculteit namen van geschikte kandidaten. Dat leverde 250 namen op en die heb ik allemaal een persoonlijke mail gestuurd. Daarin schreef ik wie hen had voorgedragen en waarom.
Het leverde honderd sollicitatiebrieven op. Een kwart daarvan is uitgenodigd door de benoemingsadviescommissie om een hele dag langs te komen. Al die vrouwen heb ik ‘s ochtends persoonlijk ontvangen en nadien heb ik ze opnieuw gesproken. Het heeft goed gewerkt. Ik vroeg of ze ook gesolliciteerd zouden hebben zonder mijn eerste mail en zonder uitzondering was het antwoord ‘nee’.” Het was een goed begin van een gezondere genderbalans. Het leverde hem de Diversiteitsprijs 2020 van de Nederlandse Natuurkundige Vereniging op.
Tekst gaat door onder de foto.
Kroesen is ervan overtuigd dat persoonlijke en werkelijk gemeende aandacht cruciaal is. Hij heeft het als kind ervaren toen een ‘meester van de lagere school’ opmerkte dat de jonge Gerrit zich verveelde en hem een goede richting opschoof. Daarom is hij oprecht geïnteresseerd in de studenten en medewerkers om zich heen. “Mijn lijfspreuk is: blijf authentiek, geef echt om anderen en vertel de waarheid.”
De waarheid vertellen, is niet altijd makkelijk. “Vanwege mijn constante beleid om het aantal vrouwen omhoog te brengen, heb ik vaak mogelijk mannelijke kandidaten moeten negeren. Dat maakte me niet populair op zo’n moment.”
Zware tijd
In de jaren 2014 en 2015 is Kroesen ernstig ziek geweest. Hij kreeg chemotherapieën en stamceltransplantatie. Toch bleef hij als decaan primair verantwoordelijke voor de faculteit. “Bij belangrijke beslissingen werd verwacht dat ik naar de campus kwam. En dat deed ik. Kaal en dun achter een rollator liep ik naar vergaderingen. Het was te doen doordat ik veel begrip en hulp kreeg van de directeuren bedrijfsvoering Alfons Bruekers en Jolie van Wevelingen en van vicedecaan Herman Clercx.”
Enkele jaren daarna kreeg hij een reorganisatie voor de kiezen. “In menselijk opzicht vond ik dat een dieptepunt, maar het was nodig en zinvol. Applied Physics had elk jaar een tekort van dik een miljoen op een begroting van acht miljoen. We moesten bezuinigen op personeelskosten. Het was heftig, maar het is gelukt zonder gedwongen ontslagen. Ik trok mij elk individueel geval persoonlijk aan. Ik zat er echt mee. De maandenlange onzekerheid vond ik voor de medewerkers het ergste. Jolie en ik hebben alle statusbrieven, waarin de nieuwe plek van de medewerker in de organisatie beschreven staat, persoonlijk overhandigd en niet per post gestuurd. Het waren zware lange werkdagen, maar uiteindelijk werden we financieel weer gezond.”
Vanaf 2022 vormen Eindhoven School of Education (ESoE) en Applied Physics samen de nieuwe faculteit APSE. Motivatie daarvoor is dat Kroesen bekendstaat als onderwijsminded en AP een faculteit is met een focus op onderwijsinnovatie.
Decennium overdoen
Als Kroesen een van de vijf decennia die hij op de TU/e rondliep, zou mogen overdoen, was het dat waarin hij hoogleraar en vicedecaan werd, respectievelijk 2000 en 2007. “Een groep wetenschappers overnemen, financieel beleid voeren en al die dingen die erbij horen, moet je leren. Ik had er geen scholing in gehad, ik leerde al doende. Goed onderwijs geven, heb ik geleerd over de ruggen van de studenten. Goed leiderschap over de ruggen van medewerkers. Er zijn geen rare dingen gebeurd hoor, maar ik had graag de juiste trainingen gehad. Ik vind het goed dat die er nu zijn en dat ze quasi-verplicht zijn. Want op 42-jarige leeftijd had ik mogelijk nog de branie om te denken dat ik het wél wist.”
“Waar ik steeds meer van overtuigd ben, is dat wiskunde en natuurkunde de moeder en de vader van de huidige techniek zijn, inclusief AI en fotonica. Zonder natuurkunde zouden er geen chips zijn. Generatieve AI kan natuurkundige wetmatigheden - die nog niet gevonden lijken te zijn - suggereren, maar het blijft de vraag of die correct zijn. Een nog krachtiger ChatGPT heeft een krachtiger computer nodig – en die krijg je niet door meer taalkundigen op te leiden. Natuurkundigen heb je keihard nodig voor technologische vooruitgang.”
Iemand die een halve eeuw aan de TU/e verbonden is, is nooit meteen helemaal weg. Kroesen blijft nog enigszins betrokken bij het onderzoek. Ook de aansluiting van vwo naar TU/e’s Bachelor College houdt zijn aandacht en hij blijft mentor voor minstens tien personen. “Verder ben ik gevraagd om een hand toe te steken in het orgellandschap en bij politieke partijen en meer van dat soort dingen. Maar bij alles wat er op me af gaat komen, beslis ik per ding wat ik ga doen.”
Prof.dr.ir. Gerrit Kroesen houdt op donderdag 8 mei 2025 om 16.00 uur zijn afscheidsrede in de Blauwe Zaal. Om 17:15 uur zal er een mini-concert op het TU/e orgel plaatsvinden. Organist Ruud Huijbregts zal dan de “Suite Gotique” van Léon Boëllmann ten gehore brengen.
Discussie