Philip Nickel. Foto | Bart van Overbeeke

Zicht op vertrouwen in zorg op afstand

Vertrouwen is een belangrijke waarde in de zorg. "Bij e-health is het waarschijnlijk dubbel zo belangrijk, omdat de normale signalen waarop je dat vertrouwen baseert ontbreken”, stelt dr. Philip Nickel. Hij kreeg in november een subsidie van NWO om onderzoek te doen naar ethische en maatschappelijke vraagstukken bij de ontwikkeling van technologische innovaties.

Niet alleen Nickel krijgt hiervoor subsidie, ook zijn collega dr. Andreas Spahn bij de vakgroep Philosophy & Ethics van de faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences krijgt een bijdrage van NWO. Spahn onderzoekt de effectiviteit van technologie die menselijk gedrag wil veranderen, Nickel onderzoekt het vertrouwen in medische zorg op afstand.

Nickel: “Op dit moment zijn daar veel ideeën over, wij bekijken er twee, die niet zijn gecombineerd. Het eerste is een systeem voor chronisch zieke patiënten die zichzelf monitoren. Ze kunnen allerlei apparaten gebruiken, bijvoorbeeld voor het meten van de suikerspiegel of het cholesterolgehalte. Wij onderzoeken het gebruik van bloeddrukmeters. Patiënten sturen de data van hun zelfonderzoek door naar hun specialist via een speciaal gebouwde internetportal.”

In het tweede systeem krijgen patiënten kennis over hun ziekte, om daar beter mee om te kunnen gaan. Nadat patiënten vragen over hun huidige toestand hebben beantwoord via een beveiligde internetverbinding, krijgen ze persoonlijke advies over hoe ze hun dagelijks leven het best kunnen inrichten.

Het onderzoek zelf kent twee fasen. Als eerste worden patiënten geïnterviewd over het vertrouwen dat ze hebben in de systemen die ze gebruiken. Vertrouwen is een heel belangrijke (voor)waarde in de zorg, maar bij e-health is dat dubbel zo belangrijk stelt Nickel, omdat de normale signalen waarop je dat vertrouwen baseert -menselijke contacten- ontbreken. Hij probeert aan de hand van de interviews zicht te krijgen op het vertrouwen in de zorg op afstand.

Nickel: “Het tweede gedeelte is een evaluatie, om te achterhalen waaróp patiënten hun vertrouwen in het systeem, de instelling of de arts, precies baseren. Patiënten kunnen verschillende motieven hebben om die systemen te gebruiken en die kunnen weer verschillen van de redenen om ze in te voeren. Dat kan zijn om een beter behandelingsplan te krijgen of omdat het minder kost. Patiënten verwachten misschien dat het veiliger is of dat het een beter resultaat geeft. We doen onderzoek of die redenen overeenkomen of dat er een kloof tussen is. Om patiënten te respecteren, moeten we zorgen dat ze hun verwachtingen kunnen baseren op werkelijke feiten over de systemen en diensten van telecare, zoals de mate waarin deze de gezondheid van de patiënt bevorderen. Het voordeel voor de patiënt moet voldoende zijn om zijn of haar vertrouwen te rechtvaardigen. Het raamwerk voor gegrond vertrouwen dat wij hiervoor ontwikkelen, zal vervolgens toepasbaar zijn bij het ontwerpen van nieuwe e-health toepassingen.”

Als voorwaarde voor subsidie stelde NWO dat er ook partners bij betrokken moeten zijn, vanuit de industrie en/of non-profitorganisaties. Twee bedrijven bleken geïnteresseerd te zijn en leveren een bijdrage in de vorm van het gebruik van licenties, software, aanbevelingen en mankracht. Van NWO kreeg Nickel 190.000 euro, de bijdrage van de partners is -omgerekend- 100.000 euro. Nickel is op 1 januari gestart, begin 2015 moet het project afgerond zijn.

Door de late toekenning van de subsidie is het nog onzeker of de postdoc, die de vier TU/e-onderzoekers komt versterken, in januari al aangesteld is. In februari komt ook een valorisatiepanel bijeen, waarvoor diverse organisaties worden uitgenodigd: vertegenwoordigers van artsen- en patiëntenverenigingen, ziekenhuizen, verzorg- en verpleegstersorganisaties (bv Longfonds), industrie en vertegenwoordigers van Brainport.

Deel dit artikel