Het was even slikken voor ID-masterstudente Ineke Neutelings toen ze zich al vastklemmend aan de leuning probeerde voort te bewegen. Voor het eerst met een prothese. Een kwestie van het been naar voren gooien voordat je je gewicht erop zet, anders zak je er doorheen - en dat gebeurt vervolgens ook de hele tijd. Aan het einde van de gang mag ze de koker met de beenprothese af doen. Een indrukwekkend slot van een dagje meelopen met fysiotherapeuten en prothesemakers in revalidatiecentrum Blixembosch. “Je voelt je bijna een beetje schuldig dat je zo weer weg kunt lopen na zo’n verrassend moeilijk traject.”

Nu, een half jaar later, zit de recent afgestudeerde Ineke aan tafel met een rubber zooltje, enkelband en ingenieuze headset. Haar project Sonostapp moet het revalidatieproces van toekomstige beenprothesedragers gaan bespoedigen. “Wanneer je het gevoel in je been kwijt bent, is het heel lastig om je gewicht goed over twee voeten te verdelen. Beginnende prothesedragers hebben vaak problemen met hun evenwicht en kunnen daardoor sneller vallen. En ook het afwikkelen van je voet is met een prothese niet eenvoudig te leren. Ik wilde daarom graag iets ontwerpen wat prothesedragers weer een klein beetje dat missende gevoel teruggeeft.”

De zeven sensoren in het rubber zooltje hebben elk een eigen toon. Hoe meer druk er op de sensor komt te staan, hoe harder de toon klinkt. Loop je een trap op, dan hoor je alleen de tonen in het voorste deel van je voet. Ga je vervolgens weer naar beneden, dan piepen de sensoren in de hiel. Via een app kan het geluid geregeld worden en zijn de tonen ook als kleuren zichtbaar in een schematische voettekening.

De reacties van prothesedragende testpersonen en fysiotherapeuten zijn enthousiast. “We zijn eerst begonnen met een feedbacksysteem op basis van gevoel, met sensoren die trillinkjes afgeven op het bovenbeen. Dat bleek niet praktisch, het lopen gaat zo snel dat er alleen af en toe kleine kriebeltjes voelbaar waren. Maar een audiosignaal werkt heel succesvol. Proefpersonen geven aan dat het snel aan te leren is. En met de Sonostapp is de vooruitgang in het lopen ook goed te registreren. Eventueel zelfs op afstand, zodat de fysiotherapeut thuis opgenomen patiëntfilmpjes kan beoordelen en nieuwe aanwijzingen en oefeningen kan doorsturen.”

De huidige enkelband is nog wat aan de grote kant, maar kan volgens Ineke nog een stuk kleiner. Ook voor de hoorbare tonen heeft ze een oplossing. “Niet in elke situatie zijn pieptonen wenselijk. We hebben al testen gedaan met een ‘bone conduction headset’, dat geluidstrillingen via het bot doorgeeft. De tonen zijn zo alleen voor de drager hoorbaar en de gehoorgang blijft vrij voor omgevingsgeluiden.”

Mogelijk gaat ze de Sonostapp verder ontwikkelen - als aio of in een andere vorm - want een dergelijk feedbacksysteem blijkt uniek. En naast de revalidatietoepassingen ziet Ineke meer mogelijkheden, zoals in de hardloopwereld bij het verbeteren van de looptechniek of het aanmeten van nieuwe hardloopschoenen. Maar het mooiste vindt ze dat je als ontwerper met iets relatief kleins iets groots voor mensen kan betekenen en “de dingen die ineens niet meer vanzelfsprekend zijn, toch weer een beetje vanzelfsprekend kan maken.”