Het Odeon van Herodes Atticus theater.

Studenten ontrafelen akoestische geheimen oud-Griekse theaters

Wat is het akoestische geheim van oud-Griekse theaters? Met die vraag gaan zes masterstudenten Bouwkunde eind maart aan de slag in en rond Athene. Ze willen weten of er een wetenschappelijke verklaring is voor de -vermeende- uitstekende reputatie van de akoestiek in die buitentheaters. Daarvoor gaan ze meetexperimenten doen in de theaters van Argos, van Epidaurus en het Odeon van Herodus Atticus Theater.

De basis van de moderne theaters die we kennen, is terug te leiden naar de eerste theaters die de Oude Grieken bouwden vanaf 500 voor Christus, staat in de folder die de studenten gedrukt hebben over hun project ‘Ancient Acoustics’. “Bij overgebleven monumenten is al onderzoek gedaan naar de akoestische eigenschappen maar daarin zitten nogal wat aannames en gaten”, zegt Bouwkundestudent Bas Peeters.

“De metingen zijn niet volledig geweest en de weersinvloeden zijn in geen enkel onderzoek juist meegenomen. Wij willen metingen doen op een groot aantal posities in de theaters. Dat doen we ’s ochtends als het nog koel is, en ’s avonds wanneer de hele dag de zon erop heeft geschenen.” Daarvoor moeten de studenten lange dagen maken; omdat de theaters open zijn voor publiek, kunnen zij enkel vóór opening en na sluiting aan het werk.

De drie te onderzoeken theaters zijn groot, de buitenste ring van Argos ligt op zestig meter afstand van het podium. In Epidaurus passen 14.000 mensen en in Argos zijn 20.000 zitplaatsen. Om op al die plekken te kunnen meten, is het bijna ondoenlijk snoeren te gebruiken. “Draadloos meten is lastig bij akoestisch onderzoek”, zegt Peeters. “Zover wij weten, is er nooit eerder een draadloze meting op deze schaal uitgevoerd onder verschillende buitencondities. De methode die Constant Hak heeft ontwikkeld, en tijdens de Dutch Design Week 2014 heeft uitgevoerd in het Muziekgebouw, stelt ons in staat draadloos betrouwbare metingen in de theaters te doen.”

Deze week gaan de Bouwkundestudenten ‘proefdraaien’ in Nederland. Via de vereniging van openluchttheaters vonden ze een geschikt theater. Vrijdag 6 maart gaan ze meten in het openluchttheater de Kersouwe in Heeswijk-Dinther. “De data die we daar verzamelen, gaan we niet uitwerken, maar we kunnen er ons meetplan mee verfijnen. Waar moeten we in Griekenland op letten, wat kan er misgaan?”

Met vijf mede-studenten vertrekt Peeters 22 maart naar Griekenland om daar tien dagen onderzoek te doen. Een van hen, Adonia Diakoumis, heeft Griekse roots. De andere deelnemers zijn Niels Hoekstra, Chris van Loenen, Bareld Nicolai en Marco van der Wilt.

De begeleiding is in handen van Constant Hak, Remy Wenmaekers en Maarten Hornikx van Building Physics & Services. Het doel is een wetenschappelijke publicatie, maar populaire media worden ook aangeschreven met dit mediagenieke onderzoek. “We hebben al contact met maandblad Quest, vakblad Bouwfysica en New Scientist", zegt Peeters.

Ancient Acoustics drijft op enthousiasme van de studenten. Het is geen afstudeerproject. Ze verdienen er slechts 3 ECTS mee, “alleen de tijd voor de voorbereiding overschrijdt dit al”, zegt Peeters. Maar na afloop weten zij dan of hun slogan ‘Goed zien is goed horen?’ een wetenschappelijke onderbouwing heeft.

Deel dit artikel