“Mensen vinden het leuk om te zien hoe kunst ontstaat ”

De schilderingen die momenteel ontstaan op de muren van Atlas, zijn al in 2016 bedacht door muralist Gijs Frieling. Met zijn idee om hele muren te voorzien van afbeeldingen van wetenschappelijke publicaties, en dat op het moment dat de bewoners er al werken, won hij destijds de opdracht. Het kunstwerk heet '16 Covers'. Met zijn team is hij nu bezig die opdracht uit te voeren en tot eind maart kun je hen aan het werk zien. Cursor maakte kennis met een veelzijdige kunstenaar.

Hij is niet een kunstenaar die ongestoord zijn gang wil gaan wanneer hij schildert. Nee, Gijs Frieling (1966) vindt het juist prettig dat mensen hem aanspreken tijdens en over zijn werk. De eerste vijftien jaar van zijn kunstenaarscarrière werkte hij alleen in zijn eigen atelier, destijds in Amsterdam. Dat beviel goed, maar na een eerste grote muurschildering in 1997 merkte hij hoe het is om met een team te werken. “Het kunstwerk zou maar een maand of drie bestaan, ik realiseerde me dat ik er dan niet teveel kostbare tijd in moest stoppen en dat ik het best met assistenten kon gaan werken. Sindsdien werk ik aan muurschilderingen met een team van ervaren en onervaren mensen en dat geeft een mooie dynamiek.”

Frieling heeft twee dochters en twee zonen die ook allemaal wel eens mee schilderden. In Atlas is Job (17) van de partij. Daarnaast zijn er nog een stuk of vijf medewerkers die nu in drie periodes van vier aaneengesloten dagen zestien afbeeldingen van wetenschappelijke publicaties gaan aanbrengen op de muren in Atlas. Ze logeren in het Student Hotel en brengen de avonden samen door.

Schilderstreken

“Het pluspunt van muurschilderingen is dat je je moet voegen naar de context. Je hebt te maken met de gebruikers en het gebouw. Ik werk bij voorkeur wanneer een gebouw al in bedrijf is. Ik merk dat mensen het leuk vinden om te zien hoe iets ontstaat. Dat is prettiger dan opeens een bestaand kunstwerk te zien waarbij je je af moet vragen, af kúnt vragen, wat de betekenis is. Het gewicht van de betekenis telt voor mij niet zo zwaar.”

Frieling hecht meer waarde aan de rituele kanten van het werk. “Ter plekke maak ik de verf. Het mengen van pigment en bindmiddel zorgt dat ik een sfeer kom waarin ik volle aandacht heb voor het werk. Dat geldt ook voor het opbrengen van de ondergrond. Ik vraag mijn teamleden, en doe het zelf ook, om de hele grote oppervlakken met een redelijk smalle kwast egaal te schilderen. Niet met een blokkwast of roller, want iedere schilder heeft een eigen handschrift. De streken brengen leven in het schilderij.”

Het mengen van pigment en bindmiddel zorgt dat ik een sfeer kom waarin ik volle aandacht heb voor het werk

Focus

Hij vindt het belangrijk om zich honderd procent op het werk te kunnen storten. “Dat begint met een heel goede voorbereiding. Ooit, ik was nog maar een jonge student op de kunstacademie, kreeg ik de opdracht een piano te beschilderen voor een vriendin van mijn ouders. Ik begon zonder doordacht plan en de twijfel werd steeds groter. Op een gegeven moment hebben we samen besloten de boel eraf te schuren en in één kleur over te schilderen.”

Een deel van de voorbereiding heeft hij nu trouwens uit handen gegeven. Er is een producent in het team gekomen: Mark van Veen. Aan hem de taak om goed gestucte muren, stevige steigers en duidelijke afspraken met de facilitaire diensten te regelen. “Zo focus ik me helemaal op het schilderen zelf.”

Iedere prijs was op het moment dat ik hem kreeg, heel waardevol. Want het is een bevestiging en daar krijg je nooit genoeg van

Modeshow

Met zijn opvallende muurkunst heeft Frieling heel wat prijzen gewonnen. In eerste instantie wil hij geen favoriet noemen. “Iedere prijs was op het moment dat ik hem kreeg, heel waardevol. Want het is een bevestiging en daar krijg je nooit genoeg van.” Maar als hij per se twee prijzen moet noemen, heeft hij ze snel paraat: “In 1994 kreeg ik de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst. Nu zit ik in de jury bij deze aanmoedigingsprijs, heel leuk. Een prijs die voor mij het meest invloedrijk is geweest, is de Cobraprijs in 2009. Ik kreeg een geldbedrag, een tentoonstelling én de financiële middelen om een boek te maken.”

Dat boek, Vernacular Painting, maakte hij samen met Job Wouters, met wie hij veel samenwerkt. Het werd een opstapje naar een bijzonder project. “Ik weet niet hoe, maar mode-ontwerper Dries van Noten heeft dat boek ook gezien. Het gaat over mijn muurschilderingen en de titels zijn door Job Wouters gekalligrafeerd. Van Noten zocht contact met ons en we hebben een stofcollectie gemaakt waarmee hij kleding ontwierp. Ik draag daar zelf ook kleren van, zeker. Het pak niet te vaak, want het is erg opvallend, maar zijn overhemden draag ik vaak. Nog specialer is dat we aansluitend een decor schilderden voor de show van Van Notens collectie in het Grand Palais in Parijs.”

Doe het zelf

Frieling houdt van zijn werk. En hij kan het iedereen aanraden ook eens een muurschildering te maken, al is het maar een kleintje. “Het is een manier om je te verbinden met de fysieke wereld om je heen. Omgevingen zijn tegenwoordig helemaal voor ons gemaakt, klaar en af. Je bent met elkaar verbonden via een computer. Wie raakt er nog iets anders aan dan een toetsenbord? Het is heel goed om aandacht te geven aan het fysieke en de omgeving die voor jou bedacht is, en die ook echt aan te raken. Dat geldt ook voor de nieuwe ruimtes op deze campus, waar veel wanden vervangen zijn door glas. Maar glasschilderingen zijn ook prima te maken.”

Hier is te zien in een time laps hoe een muurschildering tot stand komt. Video | Frits van Otterdijk

Gijs Frielings team at work

Hier is te zien in een time laps hoe een muurschildering tot stand komt. Video | Frits van Otterdijk

Deel dit artikel