- Onderwijs , Student
- 04/02/2021
Strijd om academische vrijheid in Turkije laait verder op
In Istanbul zijn maandagavond 159 studenten opgepakt die protesteerden tegen de nieuwe rector van de Bogazici Universiteit. Ze zien zijn benoeming als de zoveelste poging van president Erdogan om de academische vrijheid in Turkije in te perken. Een Turkse bachelorstudent van Bogazici die in 2019 aan de TU/e startte met zijn master, vertelt Cursor hoe de situatie nu is.
De nieuwe rector van de Bogazici Universiteit, Melih Bulu, staat bekend als politiek bondgenoot van Erdogan. Meteen na zijn aanstelling, begin januari, braken er op de campus van de universiteit protesten uit. De politie sloeg die neer met de inzet van traangas, rubberkogels en een waterkanon en zou ’s nachts verschillende betogers hebben gearresteerd.
De studenten geven de moed niet op. Bij meerdere universiteiten organiseren ze dagelijks protestacties op de campus, bijgestaan door wetenschappers en ander personeel. Bij de demonstratie in Istanbul van maandagavond zouden twee studenten gewond zijn geraakt. De betogers vrezen dat de nieuwe rector een eind zal maken aan de liberale onderwijscultuur, de academische vrijheid en de institutionele onafhankelijkheid waar de Bogazici Universiteit tot nog toe om bekendstaat.
Handboeien
“De Bogazici Universiteit is een van de meest vrije en tolerante plekken van Turkije, waar vele culturen en religies samenkomen. Het is bijvoorbeeld de eerste Turkse universiteit met een actieve LHBTI+-studentenvereniging.” Aan het woord is een Turkse student die in 2019 startte met een masteropleiding aan de TU/e, na zijn bachelor behaald te hebben aan de Bogazici Universiteit. Vanuit Turkije, waar hij momenteel vanwege de coronapandemie verblijft en aan zijn master kan blijven werken, bericht hij over de situatie. Hij kiest ervoor om zijn verhaal anoniem te doen. Zijn naam is bij de redactie bekend.
Hij zegt geschokt te zijn door het brute optreden van de politie tegen de actievoerders. “Op zeker moment heeft de politie zelfs de poorten van de campus met handboeien afgesloten, om de studenten buiten te sluiten. Dat walgelijke beeld gaat ongetwijfeld de geschiedenisboeken in.”
Traditioneel kiezen de academici van de Bogazici Universiteit elke vier jaar zelf een nieuwe rector uit hun midden, legt hij via de mail uit. De president van Turkije benoemt vervolgens de winnaar van de verkiezing officieel tot rector. Erdogan brak met deze traditie in 2016, toen hij niet de winnende kandidaat, maar een andere wetenschapper van de universiteit installeerde als rector. Hoewel de frustratie groot was, kwam het toen niet tot grote protesten.
Plagiaat
Bulu, die Erdogan daarna in 2020 benoemde, is niet eens afkomstig uit de gelederen van de Bogazici Universiteit, vertelt de Turkse masterstudent. “Bovendien heeft hij een zeer twijfelachtig proefschrift op zijn naam staan, naar het schijnt vol plagiaat en academische fraude.” Daarmee was de maat vol. Naast de studenten hebben nu voor het eerst ook de wetenschappelijke medewerkers zich aangesloten bij de protesten. “Elke dag staan zij in protest een half uur met hun rug naar de kamer van de rector.”
De schaal van de huidige protesten is enorm, aldus de masterstudent, en de acties zijn in Turkije dagelijks trending topic op social media. “De mainstream media, vaak nauw gerelateerd aan Erdogan, probeert de protesten echter te bagatelliseren en zet de actievoerende studenten zelfs neer als terroristen.”
Coup
De protesten komen niet uit de lucht vallen. De academische vrijheid staat al langer onder druk in Turkije. Na de mislukte coup in juli 2016 gooide president Erdogan er nog een schep bovenop. Hij sloot tientallen universiteiten en ontsloeg duizenden docenten en onderzoekers. Ze zouden terroristische propagenda verspreiden of lid zijn van de 'terroristische organisatie' onder leiding van de geestelijke Fethullah Gülen.
Van de ontslagen wetenschappers zaten er in 2017 naar schatting nog ruim drieduizend werkloos thuis. Een deel van hen probeerde uit te wijken naar het buitenland, onder meer naar Nederland.
Solidair
In het buitenland, maar ook hier worden steunacties georganiseerd. Afgelopen zaterdag demonstreerden studenten van het Rotterdamse University College bij de Hofvijver in Den Haag. Woensdag hield de Groninger Studentenbond een solidariteitsactie waar zo’n dertig mensen aan meededen. Ze roepen de Nederlandse universiteiten en het ministerie op om de arrestaties te veroordelen en in de bres te springen voor de academische vrijheid. “Tot nu toe is het akelig stil”, zegt GSb-voorzitter Marinus Jongman.
Via de hashtag #StandwithBogazici kunnen studenten foto’s van zichzelf plaatsen met een bordje met het getal ‘159’ erop.
Discussie