Er lopen op dit moment minstens vijftien door Europa gefinancierde researchprojecten waarin Nederlandse en Israëlische onderzoekers samenwerken aan technologie die ook militair toepasbaar is, stelt Investico.

Behalve de technische universiteiten van Delft, Enschede en Eindhoven doen in acht van deze vijftien projecten ook bedrijven mee die aan de TU’s gelieerd zijn. Het gaat om spin-offs en start-ups die zijn opgezet door wetenschappelijk personeel of (oud-)studenten. 

In geval van de TU/e is dat bijvoorbeeld Avular, een spin-off van de universiteit. Naast de huidige betrokkenheid, werkte Avular volgens het onderzoek van Investico al eerder samen met een Israëlische partij. ‘In 2017 zat het bedrijf namelijk samen met de Israëlische vliegtuigbouwer en wapenfabrikant Israel Aerospace Industries in een project om onbemande drones voor ‘traffic management’ te ontwikkelen’, schrijft het journalistenplatform. 

Aandelen

Avular stelt in een reactie aan Investico zich te houden aan de geldende wet- en regelgeving, en geen kritische kennis te delen met overige projectleden. ‘Het bedrijf doet geen mededelingen over welke kennis of technologie dit betreft en gaat niet in op vragen over de Israëlische partners’, aldus Investico.

In meerdere van deze bedrijven zouden de technische universiteiten ook aandelen hebben, soms via een tussen-bv. Volgens de onderzoeksjournalisten hebben ze daardoor ook financieel belang bij samenwerking met Israëlische partijen.

Deskundigen die in de publicatie aan het woord komen achten de kans groot dat er kennis wordt ontwikkeld die door Israël op het slagveld zal worden ingezet. Zo wordt er gewerkt aan technologie die kan helpen om groepen drones in autonome ‘zwermen’ te laten vliegen. Als er één drone wordt uitgeschakeld vliegt de rest gewoon door naar het doelwit. 

Eigen afwegingen

Er zijn geregeld felle protesten tegen de banden van Nederlandse kennisinstellingen met Israël. Bijna alle universiteiten laten hun samenwerking onderzoeken door speciale commissies, maar niet iedereen vindt dat dit volstaat. 

Alle drie de technische universiteiten zeggen dat ze momenteel werken aan nieuwe regels waarmee ze de samenwerking met Israëlische partners opnieuw zullen beoordelen. Maar de TU Eindhoven en de Universiteit Twente laten in een reactie aan Investico weten dat ze zich niet willen bemoeien met hun spin-offs en start-ups. ‘Die bedrijven maken hun eigen afwegingen.’ De TU Delft wil dit per geval bekijken.