Voorbij mijn statische straatbeeld verandert de wereld echter sneller dan ooit. Uitzonderlijke tijden vragen om uitzonderlijke maatregelen, dus gebeuren er dingen die voorheen ondenkbaar waren. Deze week vinden de eerste tentamens plaats waarbij student en docent niet in dezelfde ruimte zitten, vliegt er een drone over het strand van Terschelling om mensen te sommeren om afstand te houden en is er plots wél geld voor de zorg beschikbaar.

Hoe dit kan? Zoals Naomi Klein beschrijft in haar boek The Shock Doctrine: Mensen zijn bereid om veel verantwoordelijkheid over te dragen in tijden van crisis, zeker als er iemand claimt een oplossing te hebben. In haar boek noemt ze financiële crises en staatsgrepen als katalysatoren van transformaties, maar het is ook van toepassing op de huidige coronacrisis. Als gewoontes wegvallen en als ‘wat belangrijk is’ verandert, (niet bankiers, maar zorgmedewerkers), raakt alles in een stroomversnelling. Waar de wereld voorheen stroperig en bureaucratisch was, blaast er bij alle technische innovaties een stormachtig windje in de rug. En af en toe stinkt dat windje.

Zo zijn de veranderingen op de TU/e ook indrukwekkend. Normaal leidt de CEO, rector of een ander persoon een digitale transformatie binnen een bedrijf; nu is dat corona. In een oogwenk zijn onze krijtborden ingeruild voor allerlei nieuwe Canvas-toepassingen voor college op afstand - waarbij iedereen steeds goed op de hoogte werd gehouden van de veranderingen. Hulde voor de vindingrijkheid!

Hoewel ik tot dusver optimistisch ben, is het ook belangrijk om kritisch te blijven op onze ducttape-oplossingen. Zo meldde een student begin deze week dat hij alleen aan een digitaal tentamen kon deelnemen als zijn videobeelden zouden worden opgeslagen in de VS. Hoewel de TU/e hier gelukkig richtlijnen voor gaat opstellen, lijkt ook het breder delen van opnames de norm te worden (bijv. videocolleges). Waar sommige oplossingen prima zijn voor sommigen, kan voor anderen de balans tussen privacy en digitalisering te ver naar het laatste doorslaan. Het mag niet zo zijn dat we drie decennia voor het behoud van onze privacy hebben gestreden en dat dat nu binnen drie weken in de Dommel wordt gedumpt.  

In de TU/e-communicatie wordt benadrukt dat dit een teamprestatie is. Immers, there’s no ‘i’ in team, maar er staat wel team in Microsoft Teams. In de komende weken moeten de tijdelijke oplossingen echter gaan leiden tot duurzame veranderingen en dat kan niet door alleen te focussen op meer technisch vernuft. We hebben niet voor niets een faculteit Innovation Sciences die al jaren laat zien dat technology push zelden een wenselijk of realistisch scenario is.

Als we niet oppassen, sneuvelen vandaag misschien delen van onze privacy, en morgen ons ‘offline’ onderwijs - onder het mom van een kostenbesparing. Daarom moet deze digitale transformatie geen excuus zijn om ‘straks’ op onze lauweren te rusten. Of we moeten het nu met zijn allen eens worden dat dit allemaal tijdelijk is, of we moeten dit nu ‘goed’ doen, door ervoor te zorgen dat deze digitale transformatie eerlijk gaat zijn voor iedereen op de TU/e. Ons team.