Ik woon inmiddels weer drie jaar in Nederland, maar ik moet nog steeds wennen aan de volksaard. Tijdens mijn elf jaren in Duitsland leerde ik dat veel Duitsers een zwak hebben voor Nederlanders omdat ze zo locker zijn, zo gemakkelijk in de omgang. Het is natuurlijk een generalisatie, maar Duitsers zijn vaak juist stijf en serieus. 

Inmiddels merk ik dat dit locker zijn ook nadelen heeft. In Duitsland hou je de samenleving bij elkaar door verantwoordelijkheid te nemen of erop te wijzen; in Nederland moet het vooral gezellig blijven. Problemen worden weggelachen, onvolkomenheden gebagatelliseerd.

Ik zal wel een spelbreker zijn, maar hier moest ik aan denken toen ik las over MomenTUm. De toespraak van CvB-voorzitter Koen Janssen moest vooral kort zijn omdat hij met (tegen?) studenten online gingen racen over de campus.

Dat kan ook anders. Als universiteit sta je midden in de maatschappij – denk aan de studentenprotesten tegen samenwerking met de fossiele industrie en Israël – en kan je bijdragen aan het oplossen van allerlei maatschappelijke problemen. Het Eindhoven Institute for Renewable Energy Systems (EIRES) werkt bijvoorbeeld alweer vijf jaar aan het versnellen van de energietransitie.

MomenTUm had gebruikt kunnen worden om de studenten nog een keer te wijzen op de grote uitdagingen van deze tijd, en de verantwoordelijkheid die je als hoogopgeleide draagt. Had gekund, maar is waarschijnlijk te ongezellig – dan liever lekker racen.

De rector magnificus Silvia Lenaerts sloot de ceremonie af met de woorden ‘…ondersteun je gemeenschap en help de samenleving vooruit’, en zei dat de wereld mensen nodig heeft die ‘betrokken zijn en weten hoe ze een positieve impact kunnen maken’. Vast heel goedbedoeld, maar het klonk hol na zo’n programma. 

Pieter Pauw is assistant professor bij de groep Technology, Innovation and Society. Hij schrijft deze column op persoonlijke titel.